Een sociaal veilige school. Waar begin je?

Wat kom je in de school tegen dat aandacht vraagt? Wat houdt de leerlingen bezig? Waar liggen risico’s? Als je daar begint creëer je betrokkenheid en voelt het minder als een ‘moetje’. De beleidsmatige kant van de zaak volgt op de praktijk. Daarin leg je het vast, maar daar begin je niet. Beleid en papier moeten ondersteunen, niet een beperkend keurslijf opleveren.

Stel vragen en ga met elkaar in gesprek

Ik zie dat werken aan sociale veiligheid op scholen vaak begint als er iets aan de hand is. Een naaktfoto die rouleert op school, een incident op het schoolplein, enzovoort. Hartstikke goed, want dan moet er gehandeld worden en veel professionals weten dan snel de rust terug te brengen. Maar nadat het brandje is geblust is het vaak klaar. Onveiligheid oplossen is echter niet hetzelfde als werken aan veiligheid. Mijn advies is: grijp een incident, spanningen of actualiteiten aan om met elkaar in gesprek te gaan. Stel elkaar vragen als: Wat vinden wij? Hoe gaan we hiermee om? Waar staan we als school voor? Welke doelen stellen we? En hoe sturen we daarop met elkaar? Door met elkaar als team het gesprek te voeren, maar zeker ook met de leerlingen en met ouders, blijf je een stap voor. Dit gesprek voer je dus niet alleen naar aanleiding van het incident, maar om er van te leren.

Houd een vinger aan de pols

Kijk ook eens hoe het op school is geregeld wat betreft de organisatiestructuur in het zorgen voor de veiligheid van leerlingen en personeel. Bij wie kunnen ze terecht? Het is goed om constant de vinger aan de pols te hebben: voelen leerlingen en leerkrachten zich veilig of niet veilig? Hoe zit het met gedrag dat we niet wenselijk vinden? Breng dit in kaart en stuur dan bij op basis van de bevindingen.

Geen kant en klaar recept

Scholen verschillen van pedagogische of levensbeschouwelijke grondslag, van leerlingenpopulatie, van omgeving, enzovoorts. Dit zorgt voor een verschil in waar de school voor staat, welke uitdagingen de school kent en welke spanningen er spelen. Hierdoor heeft elke school andere veiligheidsvraagstukken. Werken aan veiligheid is dus maatwerk. Een kant en klaar recept hebben we niet voor handen en gaat bovendien niet werken. Sociale veiligheid is niet te standaardiseren. Het vraagt van iedereen om bewust in de school bezig te zijn: te reageren, te reflecteren, te leren. Vanuit School & Veiligheid is de boodschap niet voor niets: Een veilige school, dat doen we samen.