Let op: Vanwege de kerstvakantie is het Adviespunt gesloten vanaf 20 december 16.00. Maandag 6 januari 2025 zijn wij weer bereikbaar. In geval van een calamiteit zijn de adviseurs van het calamiteitenteam 24/7 bereikbaar.
Primair Onderwijs
Voortgezet Onderwijs
MBO
Creëer een sociaal veilige sfeer op school
Sylvia van Bragt was tot januari 2022 werkzaam bij School & Veiligheid als adviseur op het thema pesten en sociale cohesie. Ze werkte tevens aan het project ‘Burgerschap op de Basisschool’.
Tijdens druiligere vakantiedagen kijk ik graag naar films. Daar neem ik lekker de tijd voor, dan hoef ik even aan niets anders te denken. In ieder geval niet aan mijn werk. En toch, helemaal loslaten kan ik het blijkbaar niet. Want twee films zetten me deze zomervakantie aan het denken. In beide films komen ongeschreven of onuitgesproken regels aan de orde, wat me toch weer herinnerde aan mijn werk voor de Week Tegen Pesten.
De Week Tegen Pesten richt zich in 2020 met het thema Samen aan zet op de normingfase; een van de fases binnen de groepsdynamiek. Dit is de fase waarin gezamenlijke afspraken worden vastgelegd die richting geven in het dagelijks handelen. Veel scholen maken aan het begin van het jaar regels en afspraken waarbij al dan niet gezamenlijk met de leerlingen wordt nagedacht over omgangsregels en klassenregels. Echter, zoals ook in beide films naar voren komt, zijn vaak de ‘niet uitgesproken’ of ‘ongeschreven’ regels net zo belangrijk (en misschien zelfs belangrijker!) als de afgesproken en regels die vaak op papier zijn vastgelegd.
“In het onderwijs wordt gestreefd naar een positief leefklimaat waar kinderen weten waar ze aan toe zijn en zich veilig voelen. Zo ontstaat er ook een prettig leerklimaat.”
Regelmatig zie je dat kinderen onder druk van bepaalde groepsregels mee gaan pesten terwijl ze dat niet willen of zelf deze intentie hebben. Onder druk van de groep doen ze het toch. Om erbij te willen horen bijvoorbeeld. Regels en afspraken zoals ‘in deze klas of school wordt niet gepest’, ‘we zijn aardig voor elkaar’, ‘we lossen problemen goed op’, ondervangen niet altijd dat er ongeschreven groepsregels gelden en daarmee gepaarde groepsdruk ontstaat. Als we meer nadenken over deze onuitgesproken regels en de dagelijkse schoolpraktijk creëren we meer de oefenplaats waar ideeën en systemen die onze samenleving vormen, transparant zijn en begrepen worden.
Er zijn manieren om ongeschreven regels of onuitgesproken beleid uit te zoeken. Je kunt daarbij de volgende vragen stellen:
“Als we de onuitgesproken regels binnen onze scholen zichtbaar maken, kunnen we elkaar vragen stellen zoals ‘wie heeft er baat bij dit gedrag?’, ‘Wie ondervindt er de nadelen van en wordt er zelfs door geschaad?’ En ‘Hoe kunnen we samen zorg dragen voor een veilige omgeving voor iedereen?’”
Hiermee onderschrijven we het doel waarom het maken van afspraken zo belangrijk is. Namelijk dat leerlingen het gevoel en vertrouwen hebben dat ze gezien worden en dat er vanuit school oog en zorg is voor ieders welbevinden en veiligheid.
Dit artikel is gekoppeld aan de volgende thema’s
Wij zijn Stichting School & Veiligheid. Wij ondersteunen scholen bij het bevorderen van een sociaal veilig klimaat. Dit doen wij door:
Meld je net als 13.000 anderen aan voor onze nieuwsbrief en ontvang iedere maand actuele informatie over sociale veiligheid op school.