Wil je op mijn feestje komen?

Tips voor een inclusieve sfeer

Maak vertrouwd wat vreemd is en vreemd wat vertrouwd is. Een voodoo-priester en een voetbalfan blijken niet zo heel veel van elkaar te verschillen. Beiden dragen een hoofdtooi en schminken hun gezicht. Vreemd en vertrouwd kunnen in combinatie zorgen voor een nieuwe blik.

Bouw sterke relaties. In families, organisaties en klassen ontstaan tribes, groepen ‘verwanten’. Die tribes zijn zo sterk als hun onderliggende relaties. Als de één niet met de ander praat, is het geheel niet zo sterk als het kan zijn. Leg daarom de focus op relaties. Wees je ervan bewust dat er in een tribe altijd verschillen zijn. De kans dat we allemaal hetzelfde denken is nul. Om sterke relaties te bouwen moet je om leren gaan met verschillen. Met mensen waar je het goed mee kunt vinden, gaat dat makkelijk. Lastiger wordt het om samen mensen te zijn met mensen die je niet zo leuk vinden of niet begrijpen.

Bepaal wat waardevol en normaal is en gedraag je ernaar. Niks heeft betekenis van zichzelf. Ergens betekenis aan geven doe je door samen te bepalen wat je waardevol en waardeloos vindt. En als we iets waardevol vinden, dan moeten we ons er ook naar gedragen. Als jouw organisatie vindt dat leiders teams moeten faciliteren, dan zet je hen tussen de medewerkers in zodat ze horen wat er speelt.

Als iedereen iets normaal vindt, dan gaat het in ons lijf zitten en vormen we een cultuur. Het geeft ons een kader en bepaalt wat we mooi en lelijk vinden, wat goed is en wat fout. Eerder liep je met uitgestoken hand af op mensen die je nog niet kende. Intussen is dat niet meer normaal. Wees bereid om te blijven praten over wat ons, mijn en jouw normaal is. Het vraagt om open te kijken naar de eigen, soms vaste, overtuigingen en weten dat het normaal van nu morgen anders kan zijn.

Laat een ander perspectief zien. Wanneer je afwijkt van wat normaal wordt gevonden, dan wordt het spannend. Doe normaal man, kan dan de reactie van anderen zijn. Wat doe jij als je een ander geluid hebt? Durf je dat te laten horen of blijf je stil? Misschien zoek je gelijkgestemden op. Kom je in een nieuw groepje waarbinnen iedereen het heel erg eens is met elkaar. Hartstikke fijn is dat, maar de wijsheid die in dat kleine groepje ontstaat, komt niet terug in het grote geheel.

Mensen die het gevoel hebben dat ze niet wordt gehoord, kunnen sabotagegedrag gaan vertonen. Via een ‘onschuldig’ grapje of roddelen gaan ze naar openlijke tegenwerking en kiezen als laatste stap mogelijk vertrek uit de organisatie. Welk sabotagegedrag herken jij bij jezelf of bij anderen?

Voer het moedige gesprek en zoek naar overeenkomsten en verschillen. Met elkaar in gesprek zijn zorgt voor kennis, begrip en meer inclusie. Sommige gesprekken ga je liever niet aan. Het lost echter niks op, want ongezegde woorden blijven knagen en gaan ten koste van werkplezier en innerlijke rust. Ga juist op zoek naar de overeenkomsten én verschillen. We zijn tegelijkertijd hetzelfde én anders. We zijn allebei vrouw én jij komt uit Amsterdam en ik uit Almelo. Welk gesprek laat jij liggen en waarom doe je dat?

Verdeel telkens opnieuw de knikkers. Uitsluiting kan ook ontstaan door tevéél insluiting. Als het heel prettig is in je vertrouwde groepje en er komt iemand bij die je niet kent, dan kan dat ongemakkelijk voelen. Maar juist waar het ongemakkelijk wordt en er een nieuwe dynamiek ontstaat, gebeurt het. Dan gaat het erom of je een nieuwe manier kunt vinden van ‘samen spelen, samen delen’. Als de hoeveelheid knikkers – of privileges – hetzelfde blijft, maar de groep die wil knikkeren groter wordt, zul je die zak met knikkers opnieuw moeten verdelen en samen bepalen wat normaal en eerlijk is.

Welke muziek zetten we op?

Met de vraag “Wil je op mijn feestje komen?” nodig je mensen uit om mee te doen. Als je vervolgens vraagt “Wil je dansen? en “Welke muziek zetten we op? “ laat je de genodigden meebeslissen. Een mooie metafoor om het verschil tussen diversiteit en inclusie te duiden.

De route naar een veilige en inclusieve cultuur vormt zich, volgens Jitske, in interactie en in besluitvorming. “Als het hart van de macht het wil, is het in 24 uur geregeld.” En daarom herhalen hier de mooiste vragen die Jitske stelde: “Wat is jouw macht? Wat wil jouw hart? en Wat ga jij doen?”

Doe jij mee met onze volgende MBO-campagne? Reserveer nu alvast de week van 21 maart 2022 voor de campagne ‘Samen zijn wij iedereen’.