Let op: Vanwege de kerstvakantie is het Adviespunt gesloten vanaf 20 december 16.00. Maandag 6 januari 2025 zijn wij weer bereikbaar. In geval van een calamiteit zijn de adviseurs van het calamiteitenteam 24/7 bereikbaar.
Primair Onderwijs
Voortgezet Onderwijs
MBO
Creëer een sociaal veilige sfeer op school
Ruimte voor seksuele diversiteit in het onderwijs
Aandacht voor genderdiversiteit en seksuele diversiteit op school is van groot belang. Onderzoeken laten keer op keer zien dat lhbti+-leerlingen zich minder veilig voelen op school en vaker worden gepest dan heteroleerlingen. Ook neemt de acceptatie van homoseksualiteit onder jongeren af*. Daarom is het juist nu belangrijk om hierover met elkaar in gesprek te gaan, vindt Melissa, beleidsadviseur bij School & veiligheid. En school is daar volgens haar bij uitstek de plek voor.
Volgens Melissa moet aandacht voor gender- en seksuele diversiteit worden gezien als onderdeel van de totale zorg voor een sociaal veilige omgeving op school. “Op een school met een veilige en prettige sfeer kunnen leerlingen opener zijn in het uiten van hun identiteit, hun opvattingen en gevoelens. Ze leren om een respectvolle houding aan te nemen ten opzichte van diversiteit waaronder ook gender- en seksuele diversiteit.”
Op de vraag hoe je zo’n veilige en positieve schoolcultuur creëert antwoordt Melissa lachend dat je dat niet in één dag voor elkaar krijgt. “Het is iets waar je continu en met het hele schoolteam aan werkt. Door het thema regelmatig met elkaar te bespreken en met elkaar een positieve norm neer te zetten én deze uit te dragen. Daarnaast is het belangrijk om duidelijk zichtbaar en consequent af te wijzen wat uitsluitend of discriminerend is. Ook als het gaat om lhbti+”
“In de klas gaat het dan om begrenzen van ongewenst gedrag en kwetsende uitspraken”, zegt Melissa. “Denk bijvoorbeeld aan een negatieve opmerkingen over homo’s. Door de leerling die het zegt vervolgens ook uit te nodigen en vragen wat maakt dat diegene dat zegt, voelt ook die leerling zich gehoord en geef je ruimte aan verschillende opvattingen. Je bereikt hiermee meer dan bestraffen. Zeker wanneer het over spannende onderwerpen gaat, zoals lhbti+, is het de taak van de docent om de veilige sfeer in de klas te waarborgen.”
Volgens Melissa hoeft aandacht voor het thema gender- en seksuele diversiteit lang niet altijd groot te zijn. “Scholen denken vaak meteen aan het vieren van Paarse Vrijdag. Maar het kan ook klein. Door het terloops noemen van het onderwerp en door te laten zien dat je openstaat voor het thema. Denk aan het ophangen van een poster met lhbti+ thema of het ophangen van een inclusieve vlag. Of het vaker gebruiken van inclusieve en niet-stereotype lesvoorbeelden. Noem eens een gezin met twee moeders in plaats van een vader en moeder. Dit kan al zorgen voor een veilig gevoel bij lhbti+ leerlingen.”
Melissa begrijpt maar al te goed dat aandacht geven aan gender en seksuele diversiteit voor sommige scholen een uitdaging is. Zeker als de leerlingepopulatie divers is wat betreft culturele en religieuze achtergrond. Haar advies: “Duik vooral niet weg van de lastigheden die het onderwerp met zich meebrengt. Vraag je steeds af: wat zijn de positieve kanten aan het ruimte geven aan gender- en seksuele diversiteit? Wat levert het ons als school op?”
“Wil je aan de slag met het thema, kijk dan vooral wat past bij jullie school”, adviseert Melissa. “Ga na waar jullie staan met betrekking tot het onderwerp. Onderzoek wat leeft en speelt onder leerlingen en hun ouders. Op basis van die antwoorden heb je een vertrekpunt om te werken aan een veilige school met ruimte en respect voor verschillen.”
Scholen die op zoek zijn naar inspiratie kunnen terecht op de website www.gendi.nl. Een initiatief van School & Veiligheid. Leraren en docenten vinden er lesmaterialen maar ook inspirerende verhalen van hoe andere scholen aandacht voor het thema inbedden. Daarnaast geeft Gendi tips en tools om het lesgeven en praten over het onderwerp in de klas makkelijker te maken.
Dit artikel is gekoppeld aan de volgende thema’s
Andere kennisbank artikelen over dit onderwerp.
Bij het behandelen van maatschappelijk gevoelige onderwerpen – waaronder seksualiteit, gender- en seksuele diversiteit, is zorgen voor sociale veiligheid van groot belang. Een handreiking van School & Veiligheid over hoe je dat doet.
Wat kun je als vo-leraar doen om een veilig en seksueel integer klimaat te scheppen in de klas en in school? Dat vraagt om pedagogisch vakmanschap. Acht wegwijzers geven richting aan hoe je in alledaagse klassensituaties kunt werken aan seksuele integriteit.
Wij zijn Stichting School & Veiligheid. Wij ondersteunen scholen bij het bevorderen van een sociaal veilig klimaat. Dit doen wij door:
Meld je net als 13.000 anderen aan voor onze nieuwsbrief en ontvang iedere maand actuele informatie over sociale veiligheid op school.
