Handreiking documentaire ‘Pekka’

De documentaire

Op 7 november 2007 schoot de achttienjarige Pekka acht mensen dood op zijn middelbare school in Jokela, een vredig Fins forensendorpje net boven Helsinki. Uit gesprekken met klasgenoten, leraren en Pekka’s ouders volgt een reconstructie van de beklemmende context van deze tragische daad. Een context die niet per se voorbehouden is voor het leven van Pekka in Jokela alleen.

Bekijk de trailer

Handreiking voor een nagesprek

Deze documentaire kan een opstap zijn voor een gesprek met je collega’s over ernstige incidenten op school of over pesten. Maar ook over ander zorgelijk gedrag van leerlingen zoals radicalisering of wapenbezit. Waar maken jullie je zorgen over, wat ervaren jullie? Vervolgens kun je het met elkaar hebben over: hoe bespreken wij dit soort zaken op school eigenlijk onderling? Hoe structureren wij dit? Denk bijvoorbeeld aan vragen als:

• Komen signalen en informatie over zorgelijk gedrag van leerlingen op een goede manier samen?
• Welke stappen worden ondernomen om gerichte hulp te kunnen bieden of om een ernstige daad voor te zijn?

Met het team kun je de documentaire nabespreken aan de hand van drie fases. Hierbij kun je de vragen uitsplitsen op het niveau van de leerkracht (‘Wat doe ik als leerkracht?’) en op beleidsniveau (‘Wat en hoe zijn de zaken geregeld in het schoolbeleid?’).

Fase 1: Voorafgaand aan het incident

Vragen die je in de fase voorafgaand aan het incident kunt stellen, kunnen de volgende punten bevatten:

• Wat zijn de signalen? Hebben we het over drukke, rustige of juist veel afwezige leerlingen? Zien we signalen wanneer een leerling opeens gedragsveranderingen laat zien?
• Hoe interpreteer je de signalen en wat doen we met deze signalen?
• Waar kun je bij ons op school terecht met zorgen over signalen van leerlingen? Bespreken wij deze signalen van individuen met elkaar? Hoe gaan we op onze school om met signalen die ouders geven? Nemen wij hen serieus genoeg (ook als ze elke dag op de stoep staan)?

Fase 2: Tijdens het incident

In de documentaire komen leerkrachten aan het woord over hoe zij tijdens de school shooting handelden. Dit biedt ook stof om het met elkaar over te hebben. Hierbij kan het bijvoorbeeld gaan over de volgende punten:

• Wat is er bij ons op school geregeld rondom crisismanagement?
• Heeft onze school een calamiteitenplan en weet iedereen hiervan? Oefenen wij hiermee en praten wij hier voldoende over?
• Scherpen wij het calamiteitenplan eigenlijk aan naar aanleiding van actuele berichten en incidenten?

Fase 3: Na het incident

In de documentaire is te zien hoe de school in Finland omgaat met de naweeën van het incident. Om met collega’s het gesprek aan te gaan over deze fase kun je onder andere de volgende punten behandelen:

• Hoe gaat onze school na afloop van een incident om met wat er is gebeurd, en welke effecten dat heeft (gehad) op onze leerlingen?
• Welke nazorg kunnen we met onze school bieden aan betrokkenen? Denk hierbij aan hulpverlening, rouwverwerking of herdenking. Staan hierover afspraken en mogelijkheden op papier?
• In welke mate is er ruimte voor gesprek en verdriet in de klas?