Let op: Vanwege de kerstvakantie is het Adviespunt gesloten vanaf 20 december 16.00. Maandag 6 januari 2025 zijn wij weer bereikbaar. In geval van een calamiteit zijn de adviseurs van het calamiteitenteam 24/7 bereikbaar.
Primair Onderwijs
Voortgezet Onderwijs
MBO
Creëer een sociaal veilige sfeer op school
De impact van een bedreiging op een school kan groot zijn. Bereid je als school hierop voor: welke kans is er dat dit ook bij jullie op school gebeurt? Heb je voldoende zicht op wat er speelt onder de leerlingen? Stichting School & Veiligheid helpt scholen om dit in beeld te brengen. In dit artikel geven wij enkele tips en concrete handvatten. Tips voor als het misgaat, maar ook tips ter preventie.
Heb je als onderwijsprofessional na het lezen van dit artikel behoefte aan informatie of advies hierover, dan kun je altijd terecht bij ons Adviespunt.
Als er een dreigmail binnenkomt op school is de allereerste stap: contact met de politie. De schoolleiding moet direct melding maken van de dreiging. Afhankelijk van de dreiging doe je dat door de meldkamer te bellen via 112 of door rechtstreeks contact op te nemen met de eigen schoolcontactpersoon bij de politie. Dit doe je om advies te krijgen over hoe je verder kan handelen. Je maakt bij een dreiging in alle gevallen een melding bij de politie, ook in het geval dat je weet dat een andere school al een melding heeft gedaan.
In de meeste gevallen is het onbekend waar die dreiging vandaan komt. Daarom adviseren wij een dergelijke dreiging wel altijd serieus te nemen. Je hoopt natuurlijk dat de politie concludeert dat er geen concrete dreiging is en dat de school niet hoeft te sluiten. En toch kan het dan nog lastig zijn voor de schoolleiding. Want wat doe je met de onrust en onzekerheid onder leraren, ouders en leerlingen? Ook daar wil je gehoor aan geven. Als het helpt om de onrust weg te nemen, dan is het begrijpelijk dat je als schoolleiding besluit om de schooldeuren even gesloten te houden.
Vervolgens moet de schoolleiding afwegen of zij het crisisteam, of de personen die de school hiervoor heeft aangewezen, in werking gaan stellen. Communiceren met ouders, leerlingen, docenten en andere medewerkers is heel belangrijk, net als het volgen van bestaande crisisplannen. Zie hiervoor ook het kopje hieronder Preventief: breng je protocollen op orde in vredestijd en bekijk de publicatie Als een ramp de school treft.
Communicatie en transparantie zijn in dit soort gevallen heel belangrijk. Geef dus zoveel mogelijk feitelijke informatie en wees open. Denk aan: “Wij hebben het advies gekregen om de school tijdelijk te sluiten vanwege een dreigement”. Daarnaast is het belangrijk om elkaar iets te bieden ter ondersteuning. Steun naar je collega’s, naar leerlingen en naar ouders. Als de school gesloten is, kun je ook voor een online meeting kiezen.
Veiligheid is allereerst een zaak van scholen zelf, maar dat betekent niet dat ze er helemaal alleen voor staan. Er zijn situaties waarin een school samen kan of zelfs moet werken met andere partijen, zoals de politie, de Vertrouwensinspectie, en dus ook School & Veiligheid. Niet alleen bij mogelijke strafbare feiten, ook in de preventieve sfeer.
Je kunt als onderwijsprofessional bij School & Veiligheid terecht als je advies of informatie wil over hoe hiermee om te gaan in de school. Zo kunnen er vragen leven als: Wat communiceren we wel en niet? En wie moeten we wel/niet informeren? Wat doen we met vragen uit de pers? Hoe voorkomen we indianenverhalen op sociale media? Daarover kunnen de medewerkers van het Adviespunt van School & Veiligheid aan de hand van de situatie adviseren.
In een crisissituatie, waarbij de dagelijkse routine op school ontwricht is, kan een van de calamiteitenadviseurs van School & Veiligheid ingezet worden. Deze persoon helpt om de normale, dagelijkse schoolroutine zo snel mogelijk weer terug te laten keren.
Er is niet één protocol voor alle scholen. Wel kan een school over een crisisplan beschikken waarin een stappenplan is opgenomen. Op basis van school- en situatieafhankelijke risico’s en kunnen verschillende scenario’s daarin worden opgenomen. Zo is voor iedereen binnen de school duidelijk wie wat moet doen in welke situatie, en of en wanneer je andere partijen moet betrekken. Scenario’s waar je je op kunt voorbereiden:
School & Veiligheid adviseert scholen deze scenario’s in ‘vredestijd’ op orde te brengen. We zien gelukkig dat dit meestal ook het geval is. Het vergt wel onderhoud om de protocollen goed tussen de oren te hebben bij alle betrokkenen. Ruim ook daar tijd voor in.
In het kader van preventie heeft School & Veiligheid het Niet-pluisinstrument ontwikkeld. Het doel daarvan is om door uitwisseling van informatie en door het spiegelen van observaties en interpretaties, puzzelstukjes bij elkaar te leggen. Zo wordt het beeld van een jongere completer. Een goed contact hebben met je leerlingen en een positief schoolklimaat creëren, waarin je elkaar ook kunt aanspreken als het niet goed gaat. Dat is je basis.
Dit artikel is gekoppeld aan de volgende thema’s
Wij zijn Stichting School & Veiligheid. Wij ondersteunen scholen bij het bevorderen van een sociaal veilig klimaat. Dit doen wij door:
Meld je net als 13.000 anderen aan voor onze nieuwsbrief en ontvang iedere maand actuele informatie over sociale veiligheid op school.
