Veiligheid bij buitenschoolse activiteiten (po)

Om ongewenst gedrag van kinderen en begeleiders te voorkomen is het belangrijk gedegen maatregelen te nemen. In dit artikel zetten wij voor je uiteen wat je als basisschool kunt doen om buitenschoolse activiteiten zo veilig mogelijk te laten verlopen.

Sociale veiligheid

In de wet Veiligheid op school is vastgelegd dat scholen verplicht zijn om de (sociale) veiligheid op school te waarborgen. Dit betekent dat scholen hiertoe ook verplicht zijn wanneer het buitenschoolse activiteiten betreft die onder de verantwoordelijkheid van de school vallen. Deze verplichting betekent dat er bij buitenschoolse activiteiten maatregelen genomen moeten worden om de (sociale) veiligheid te waarborgen. We hebben voor je een overzicht gemaakt van praktische maatregelen en gedragsregels.

Praktische maatregelen

Deze tips zijn niet verplicht: het zijn richtlijnen. Het zijn onderdelen waar je van te voren over na moet denken:

• Pas de grootte van de groepen aan aan de leeftijd en het niveau van de kinderen.
• Zorg bij activiteiten voor voldoende begeleiding door personeelsleden, eventueel aangevuld door niet-personeelsleden (ouders). Als richtlijn kun je bijvoorbeeld de volgende aantallen hanteren. Groep 1 tot en met 3: één begeleider op vijf kinderen. Groep 4 tot en met 8: één begeleider op zeven kinderen.
• Zorg ook voor voldoende begeleiding als de reis per bus gaat, bijvoorbeeld twee leraren per bus. Zorg ervoor dat alle begeleiders een mobiele telefoon bij zich hebben, inclusief en een lijstje met telefoonnummers van alle leraren, directie, de locatie en van algemene hulpdiensten.
• Afhankelijk van de activiteit kan de aanwezigheid van een particuliere auto handig zijn. Dan kan in noodsituaties iemand snel vervoert worden.
• Zorg voor een EHBO’er, verbandtrommels en medicijneninstructie van kinderen.
• Zorg ervoor dat alle leerlingen de contactgegevens van de school en de begeleiders bij zich dragen. Afhankelijk van de leeftijd kun je ook kiezen voor een uniform t-shirt met gegevens van de school.
• Zorg tijdens meerdaagse schoolreizen voor aparte slaapvertrekken voor jongens en meisjes én voor aparte slaapvertrekken voor de begeleiders. Zorg er ook voor dat jongens en meisjes zich apart kunnen wassen en aankleden. De begeleiders betreden de ruimtes waar leerlingen zich aan-, uit- en omkleden alleen na een duidelijk vooraf gegeven teken.
• Ga als begeleider niet alleen met een leerling op pad. Mocht dit toch noodzakelijk zijn, dan moet dit gemeld worden bij de directie en moet de reden en de tijdsduur aangegeven worden.

Gedragsregels

De algemeen geldende gedragsregels die op school gelden, gelden ook bij de buitenschoolse activiteiten. Onderdeel hiervan is het pestprotocol.

• Spreek expliciete gedragsregels af met de kinderen; bijvoorbeeld ‘wij sluiten niemand buiten’.
• Spreek expliciete gedragsregels en consequenties af met de leraren en hulpouders; bijvoorbeeld ‘afspraak is afspraak’, ‘nee is nee’, ‘spreek niet met stemverheffing tegen de kinderen’.
• Zet de gedragsregels en consequenties op papier.
• Stel de achterblijvende ouders ook op de hoogte van de afgesproken regels en bijbehorende consequenties.

Wie rijdt bij een calamiteit?

Bij meerdaagse schoolreisjes komt het nog wel eens voor dat de begeleiding ‘s avonds een alcoholisch drankje drinkt. Zorg dat meerdere mensen van de leiding nuchter blijven: óók in geval van nood moet de leiding immers kunnen autorijden, beslissingen nemen, zorgen voor de leerlingen, enzovoorts.

Communicatie

Elke buitenschoolse activiteit begint met communicatie. Informeer ouders over de reis en over praktische zaken zoals reisregels en verzekering.

Toestemming

Uitgangspunt voor elke buitenschoolse activiteit is dat ouders akkoord gaan met deelname. Ouders verlenen hiervoor hun toestemming door een formulier te ondertekenen bij aanmelding van hun kind op school. Als een kind niet mee mag van de ouders, gaat het kind gewoon naar school of worden met de ouders oplossingen bedacht.

Alternatieven

Voorbeelden van alternatieven waardoor kinderen mee kunnen doen aan buitenschoolse activiteiten zijn:

• Religieuze ouders die halal/koosjer kookten en het eten afleverden op schoolkamp.
• Islamitische ouders die hun dochter elke avond ophaalden op kamp en ’s morgens weer terugbrachten.

Verzekering

Scholen zijn wettelijk verplicht zich tegen aansprakelijkheid te verzekeren. De schoolverzekering dekt meestal de aansprakelijkheid van leraren, overig personeel, bestuur, hulpouders en vrijwilligers voor schade aan derden door onder hun toezicht staande kinderen tijdens, vlak voor en vlak na schooltijd en tijdens school gebonden activiteiten als zwemles, excursies en schoolreizen.

Het verschilt per afgesloten verzekering of risicovolle activiteiten (zoals survival) meeverzekerd zijn. Wanneer dit niet zo is kan de school overwegen om een activiteit niet te laten plaatsvinden.

Calamiteiten

Het is natuurlijk niet te hopen, maar het kan voorkomen dat zich een incident voordoet tijdens een buitenschoolse activiteit of dat deze ontaardt in een calamiteit. Essentieel is dat de directeur op de locatie direct op de hoogte wordt gesteld wanneer er een calamiteit plaatsvindt bij een buitenschoolse activiteit.

• Zet het calamiteitenplan van de school in werking (onder andere informeren ouders).
• Onmiddellijk terugkeer regelen van de activiteit naar school.
• Vang kinderen op bij de locatie.