Let op: Vanwege de kerstvakantie is het Adviespunt gesloten vanaf 20 december 16.00. Maandag 6 januari 2025 zijn wij weer bereikbaar. In geval van een calamiteit zijn de adviseurs van het calamiteitenteam 24/7 bereikbaar.
Primair Onderwijs
Voortgezet Onderwijs
MBO
Creëer een sociaal veilige sfeer op school
bij lessen over seksualiteit en relaties
Als School & Veiligheid en Rutgers werken we hard aan het toerusten van lerarenopleiders op het gebied van relationele en seksuele vorming. Hoe ziet het onderwijs aan toekomstig leraren er eigenlijk uit?
Bente van Gameren, adviseur seksuele integriteit bij School & Veiligheid en Daan van Engelen, programmamedewerker seksuele vorming bij Rutgers, doen verslag van drie lessen over relaties en seksualiteit op de lerarenopleiding.
Door Bente van Gameren en Daan van Engelen
De docent opent de les met een overzicht van het vak ‘seksuele vorming’. Het grootste deel van het vak gaat over anticonceptie, embryologie en bevruchting. Logisch ook, de docent geeft les aan tweedejaars van de lerarenopleiding biologie. Deze les gaat het over het gebruik van verschillende lesmaterialen. De docent loopt vakkundig alle lespakketten na. Ze is overduidelijk thuis in het vak en geeft het ook al jaren. “Dit is een van de leukste vakken om te geven, omdat het zo dichtbij de leefwereld van de jongeren staat. Ze zijn constant met seksualiteit bezig”, geeft de docent aan. Dat is te merken. Zeker als het gaat om seksueel grensoverschrijdend gedrag hebben de studenten veel te zeggen. Ze zijn wat onrustig, het onderwerp speelt.
“Dit is een van de leukste vakken om te geven, omdat het zo dichtbij de leefwereld van de jongeren staat. Ze zijn constant met seksualiteit bezig”
Na een kort college gaan de studenten aan de slag met de spellen die zij hebben gemaakt. Kwartetten over sexstandjes, Who’s the man met soa’s. De studenten zijn heel creatief geweest. De spanning verdwijnt al snel: lesgeven over relaties en seksualiteit hoeft niet moeilijk te zijn.
Op de vraag waarom seksuele vorming belangrijk is op de opleiding antwoordt een student enthousiast: “Seksuele vorming is een onmisbaar onderdeel van de ontwikkeling van kinderen. Dat hoort bij biologie, maar eigenlijk ook bij maatschappijleer, maar misschien overal wel! Waarom is dat niet zo?”.
“Seksuele vorming hoort bij biologie, bij maatschappijleer, maar misschien overal wel! Waarom is dat niet zo?”
Marjolein Hottentot van O’lein legt met veel enthousiasme haar Seksganzenbord uit. Een spel waarbij je door vragen in je klas het gesprek kunt voeren over seksualiteit. “Op de lerarenopleiding kun je goed oefenen met het spel, zodat je dit later ook terug kan laten komen in je eigen klas”, aldus Marjolein. Bij het spelen heeft de docent de taak om de veiligheid te bewaren. “Als je je als docent niet veilig voelt om iets te bespreken, oefen er dan mee”.
Het is te merken dat de studenten plezier hebben in het bespreken van de vragen, humor maakt het thema seksualiteit luchtig. En dat is nou juist wat de studenten hier kunnen oefenen. “Het is belangrijk om te oefenen met ‘praten over seksualiteit’, je gaat ooit in je klas een situatie tegenkomen waarbij deze oefening belangrijk is geweest.”, vertelt een student.
“Oefenen met praten over seksualiteit is belangrijk. Je gaat ooit in je klas een situatie tegenkomen waarbij deze oefening belangrijk was”
Het is stil en de studenten luisteren aandachtig naar de drie gastsprekers. De les wordt geopend met: “Roep maar alle woorden die je kent!” De klas gaat los en de sfeer is direct aangenaam. Er wordt met veel respect naar elkaar geluisterd en de sfeer is heel veilig. De hoofdboodschap van de les was: Heb respect voor elkaar, heb je eigen mening, maar respecteer elkaar altijd.
Een van de studenten deelde een eigen ervaring van diens stageschool: “Toen er een jongen bij mij in de klas vertelde dat hij homoseksueel was, vond ik het heel fijn dat hij mij daarmee vertrouwde. Ik bedacht op dat moment dat hoe hij zich voelde het allerbelangrijkste was. Ik zette mijn geloofsovertuigingen even opzij; als docent ben ik niet mijn geloof, mijn geloof is van mij en als docent ben ik neutraal.”
Meld je net als 13.000 anderen aan voor onze nieuwsbrief en ontvang iedere maand actuele informatie over sociale veiligheid op school.