Primair Onderwijs
Voortgezet Onderwijs
MBO
Creëer een sociaal veilige sfeer op school
De afgelopen periode is de wereld opgeschrikt door een aantal natuurrampen met grote impact. Op 7 oktober werd Afghanistan getroffen door een zware aardbeving, begin september vond een aardbeving plaats in Marokko en in Libië veroorzaakte noodweer heftige overstromingen waarbij duizenden mensen omkwamen en vermist raakten. School & Veiligheid leeft mee met alle leerlingen, studenten en onderwijspersoneel die direct of indirect zijn getroffen door de gevolgen van deze natuurrampen. Wat doen deze rampen met leerlingen en collega’s? Hoe ga je hier mee om? In dit artikel besteden wij daar aandacht aan.
Soms is het fijn om in tijden van onzekerheid iets te doen: hulp bieden bijvoorbeeld. Dat geldt in dit geval zeker voor scholen die in een wijk staan met een grote Marokkaanse gemeenschap. Je kunt als school bijvoorbeeld een plek inrichten waar mensen spullen of geld kunnen doneren.
Los van actief iets doen voor Afghanistan, Marokko of Libië kun je er als schoolgemeenschap ook over nadenken of een ritueel voor leerlingen, studenten en onderwijspersoneel op zijn plaats is. Denk hierbij bijvoorbeeld aan een minuut stilte of een gebed. Betrek ook leerlingen en studenten bij het bedenken van een passend ritueel.
Vanaf groep 3 in het primair onderwijs leeft wereldnieuws bij kinderen en kun je er dus over praten. Met leerlingen uit de hogere klassen kun je wellicht naar het Jeugdjournaal kijken. Wees wel voorzichtig met het gebruik van beeldmateriaal en bekijk de beelden in ieder geval zelf vooraf: beelden kunnen de angst vergroten en meer vragen oproepen. Zoek samen met je team naar manieren om hiermee om te gaan en een juiste balans te vinden. In het voortgezet en middelbaar beroepsonderwijs is het voor veel leerlingen en studenten fijn met elkaar te praten en te delen over wat ze voelen en meemaken. Daarbij is aandacht voor de verschillen tussen leerlingen van belang: niet iedereen wil erover praten. Sommigen gaan liever iets doen. Sluit aan bij wat de leerlingen en studenten nodig hebben. Door daarnaar te vragen, krijg je er zicht op wat er leeft binnen de groep. Leerlingen kunnen veel vragen stellen. Als je het antwoord niet weet, zeg dat dan; en benadruk dat je het vertelt als je het wél weet. Ons advies is om altijd aandacht te besteden aan hoe de leerlingen erbij zitten. Daarnaast vinden leerlingen de afleiding van de structuur op school en verder gaan met de dagelijkse dingen ook fijn. Het biedt veiligheid op een moment waarop er veel onrust, onduidelijk en onzekerheid is. Over de situatie in Marokko ontwikkelde programmamaker, schrijver en auteur Karim Amghar een lesbrief, – voor het primair en voortgezet onderwijs – die iedereen rechtenvrij en kosteloos mag gebruiken.
Houd ook hier weer rekening met de leeftijd en belevingswereld van jouw leerlingen. Niet alle vragen zijn geschikt voor jongere kinderen. Dit lijstje is niet volledig of uitputtend. Stem de vragen af op wat leeft bij jouw leerlingen:
Heb aandacht voor emoties, zowel die van leerlingen, als die van collega’s of jezelf. Een dergelijke gebeurtenis maakt veel emoties los die naast elkaar voorkomen, en soms ook door elkaar spelen:
Emoties vragen dus aandacht; ook op scholen, van en voor personeel, van en voor leerlingen en studenten. Laat leerlingen en studenten weten bij wie ze terecht kunnen als ze met iemand willen praten over hun zorgen, gevoelens en of angsten.
Naast aandacht voor gevoelens en verwerking, geeft de normale schoolroutine structuur en daarmee een gevoel van rust en veiligheid. Dit kan eventuele angst verminderen bij de leerlingen.
Bied steun aan je mensen en zorg dat binnen de school ruimte is voor ieders emotie. Bespreek met het team wat iedereen nodig heeft. Dan kan men elkaar bijstaan en de juiste steun bieden. Misschien zijn familieleden van sommige leraren persoonlijk geraakt of zijn collega’s van streek door persoonlijke omstandigheden.
Stichting School & Veiligheid biedt ondersteuning in de vorm van tips en achtergrondinformatie voor het omgaan met de emoties bij heftige gebeurtenissen.
Naast deze informatie, kun je je voor hulp, advies en ondersteuning ook altijd wenden tot ons Adviespunt: 030 – 2856 616. Het Adviespunt is elke schooldag te bereiken van 9.00 uur tot 16.00 uur.
Wil je meer weten over hoe je een veilig gesprek kunt voeren met jouw leerlingen over een ingrijpende gebeurtenis?
Dit artikel is gekoppeld aan de volgende thema’s
Wij zijn Stichting School & Veiligheid. Wij ondersteunen scholen bij het bevorderen van een sociaal veilig klimaat. Dit doen wij door:
Meld je aan voor onze nieuwsbrief en ontvang iedere maand actuele informatie over sociale veiligheid op school.
