In de klas in gesprek over Hot Girl Summer-lijsten

Uitdagen en ‘doen wat je wil’

Uit onderzoek van NOS Stories blijkt dat dit jaar duizenden jongeren meedoen aan de Hot Girl Summer. Het gaat om zelfgemaakte lijsten met spannende opdrachten die punten opleveren. Het kunnen grappige en onschuldige opdrachten zijn tot zeer heftige handelingen die regels en grenzen overschrijden. Vaak gaat het over flirten en ‘doen-wat-je-zelf-wil’, maar ook over drank, drugs en seksuele handelingen.

Samen met vriendinnen (en soms ook met vrienden) elkaar een beetje uitdagen kan leuk zijn als iedereen goed binnen de eigen grenzen mag en kan blijven, maar meedoen kan ook negatieve gevolgen hebben voor je leerlingen, bijvoorbeeld wanneer ze over hun grenzen gaan. Zeker in het laatste geval kan dit van invloed zijn op de sociale veiligheid in de school en in de klas.

In gesprek over respect, consent en omgaan met elkaar

Je weet als leraar/docent niet of leerlingen meedoen met challenges, en dat hoef je ook niet te weten. Een gesprek over deze lijsten is vooral een actuele aanleiding om samen te praten over een aantal belangrijke zaken waar alle leerlingen en studenten mee te maken hebben (zie ‘Waar kun je het over hebben’).

Dit gesprek gaat ook niet alleen over seksuele integriteit (…bewust, respectvol en verantwoordelijk omgaan met de eigen seksualiteit en gender en die van een ander) maar ook over algemene integriteit en respect – en het gaat niet alleen over meiden maar over alle leerlingen.

Door het gesprek zo algemeen in te steken wordt het minder privé en kan iedereen meepraten, want iedereen heeft wel eens gehoord over een of andere challenge. Voor een leraar die een gesprek over seksualiteit lastig vindt, kan kan het bovendien gemakkelijker zijn om het wat breder aan te vliegen.

Waar kun je het over hebben?

In het gesprek met je leerlingen kun je verschillende onderwerpen aan bod laten komen:

• wensen & grenzen
• buitensluiten
• gender(on)gelijkheid
• jezelf ontdekken
• groepsdruk

Om rekening mee te houden

Tijdens het gesprek is het belangrijk om rekening te houden met de verschillende kanten van de Hot Girl Summer-lijsten als het gaat om sociale veiligheid of respect voor jezelf en een ander. Ten eerste de positieve kanten:

• Het opstellen van zo’n lijst met vrienden kan stimuleren om samen te praten over eigenlijk best ingewikkelde onderwerpen als grenzen en waarden. Het is goed dat leerlingen in de klas handvatten krijgen om dit soort gesprekken met vrienden respectvol te voeren.
• Je zou kunnen stellen dat hier meer seksuele gelijkheid onder jongens en meiden door kan ontstaan. In de maatschappij zien we vaak een dubbele seksuele moraal: meiden die ‘te gemakkelijk’ te veroveren zijn, worden hier soms over veroordeeld. Het samen bedenken van opdrachten kan meiden leren om te bedenken en te bespreken wat ze zélf graag willen op het gebied van flirten of seksualiteit, en wat ze denken dat hun omgeving van hen verwacht. Door dit principe in de klas te bespreken, werk je aan meer gevoel van gendergelijkwaardigheid op school.

Tegelijkertijd brengt Hot Girl Summer ook risico’s met zich mee:

• Wanneer jongeren door de opdrachten over hun grenzen gaan, bijvoorbeeld door groepsdruk. Dit zie je wanneer ze zoveel mogelijk punten willen halen met opdrachten die heel grensoverschrijdend kunnen zijn. Jongeren (her)kennen hun eigen grenzen soms nog niet en/of weten niet goed hoe ze die aan kunnen geven zonder de ‘loser’ te worden of zelfs uit de groep gezet te worden.
• Het is ook van belang om te beseffen dat in een aantal van de Hot Girl Summer-lijsten genderstereotype gedragingen te zien zijn; zoals het moeten ‘scoren’ en een eenzijdige blik op seksueel gedrag als penetratie.

Deze risico’s staan in de weg dat jongens en meiden op een gelijkwaardige en respectvolle manier met elkaar kunnen omgaan. Door met elkaar in gesprek te gaan kun je werken aan seksueel integer gedrag, als onderdeel van sociale veiligheid.

Concrete tips voor het gesprek

• Stel vóór het klassengesprek duidelijke gesprekregels met elkaar op. Bijvoorbeeld:Respect voor elkaar | Geen scheldwoorden/verboden woorden | Naar elkaar luisteren | Elkaar laten uitspreken | Elkaar niet uitlachen | Vertrouwelijke gesprekken blijven binnen de klas
• Bespreek deze vragen met je leerlingen:
  • Hoe weet je wat wensen en grenzen zijn? En wat iemand wel of niet wil?
  • Hoe geef je die aan in een groep? En wat doe je als dat niet lukt?
  • Wat doe je als je dingen hebt gedaan waar je spijt van hebt?
  • Wat betekent groepsdruk? En waarom kan dat ingewikkeld zijn?
  • Wat vinden wij seksueel integer in de omgang met elkaar?
• Bespreek als afsluiter met elkaar: “Wat vinden we belangrijk naar aanleiding van dit gesprek? Wat zou er bijvoorbeeld terug mogen komen op deze lijst?”
  • Stel bijvoorbeeld met de klas of in groepjes een We-want-to-have-real-fun-lijst op. En vooral: bedenk voorwaarden hoe het respectvol, passend-voor-iedereen én leuk kan blijven.

Zorg voor je leerlingen

Wanneer een leerling bij jou komt met een ervaring of een melding van seksueel grensoverschrijdend gedrag, probeer dan goed te luisteren en je leerling serieus te nemen. Niet iedereen is in staat om nee te zeggen. Dus als een leerling een grensoverschrijdende situatie heeft meegemaakt, erken dan hardop dat nee zeggen lastig is en steun de leerling. Weten wat je wel en niet moet zeggen wanneer een leerling of student je vertelt over seksueel grensoverschrijdend gedrag, lees je in het artikel ‘Vermoedens van seksueel misbruik’.

Kortom, gebruik het bestaan van de Hot Girl Summer-lijsten om op een luchtige manier te bespreken hoe je respectvol met elkaar kunt omgaan deze lange hete zomer.

Lees verder op de themapagina’s over deze onderwerpen:

• Over seksualiteit & gender:
  • in het po
  • in het vo
  • in het mbo
• Seksuele grensoverschrijding:
  • in het po
  • in het vo
  • in het mbo