Seksuele intimidatie op school: preventie is essentieel

NOS Stories vroeg middelbare scholieren naar ervaringen met seksuele intimidatie en seksueel geweld op school. Er kwamen bijna vierduizend reacties. De redactie sprak met meer dan vijftig van hen over hun ervaringen. Die liepen uiteen van seksueel getinte opmerkingen tot aanranding.

“We schrikken van de uitkomsten. Seksueel grensoverschrijdend gedrag van leraren naar leerlingen is niet acceptabel. Daarover kan geen onduidelijkheid bestaan,” reageert Marinus Schouten, programmamanager bij Stichting School & Veiligheid. Het is prima dat – zoals minister Arie Slob van Onderwijs in de docu aangeeft – de wetgeving ten aanzien van seksuele intimidatie wordt aangepast. “Kaders zijn belangrijk. Maar daar binnen is vooral essentieel hoe scholen zorgen voor het voorkómen van seksueel grensoverschrijdend gedrag”.

Bewust van je professionele rol

Seksuele grensoverschrijding kan gaan over een blik, een (terloopse) aanraking, verliefdheid, maar ook over aanranding of zelfs verkrachting. Het is belangrijk dat docenten zich te allen tijde bewust zijn van hun professionele rol als docent en zich steeds blijven afvragen welk effect hun handelen heeft op een leerling. Hoe ervaart een leerling een schouderklopje? Dit noemen we ‘seksuele integriteit’: bewust, respectvol en verantwoordelijk omgaan met de eigen seksualiteit en gender en die van de ander.

Open cultuur

In een gesloten schoolcultuur waarin weinig aandacht is voor dit thema en seksualiteit wordt vermeden, is het risico extra groot. Maar seksueel grensoverschrijdend gedrag kan op alle scholen voorkomen. Om dit tegen te gaan moet de schoolleiding aansturen op een open cultuur, waarin actief wordt gewerkt aan seksuele integriteit. Dat betekent dat leraren durven te reflecteren op het eigen handelen, met elkaar hierover in gesprek gaan, dat er duidelijke gedragsafspraken worden gemaakt en dat je elkaar feedback durft te geven.  

Hoe je hiermee aan de slag gaat, lees je in dit artikelArtikel ‘Werken aan seksueel integer gedrag schoolmedewerkers’

Ongemak

Aan de slag gaan met dit thema kan als ongemakkelijk worden ervaren.  Als leraar kun je het goede voorbeeld geven binnen het team en richting de leerlingen. Zo kunnen zowel de leerlingen als het schoolpersoneel oefenen om hierover het gesprek aan te gaan.

Ongemak kan onder andere ontstaan door het ‘grijze gebied’ bij seksuele grensoverschrijding. Het grijze gebied is bijvoorbeeld een leraar die onbedoeld de grenzen van een leerling is overgegaan, maar absoluut geen verkeerde intenties had.  

“Een leerling doet een melding van grensoverschrijding. Wat kan ik voor de leraar doen als de leerling zich niet bekend wil maken? De docent is overstuur, en zegt niet te weten wat er is gebeurd.” – Vertrouwenspersoon

Wat moet je ermee als school?

Het is dus lang niet altijd gemakkelijk of duidelijk. Want hoe kun je een leraar ondersteunen, zonder de ernst van een situatie te ontkennen of een leerling het gevoel te geven dat deze niet serieus genomen wordt? Juist deze dilemma’s vormen een uitgangspunt om aan de slag te gaan. Je moet hier wat mee als school: 

1. Als het gaat om preventie: het creëren van een seksueel integer klimaat. 
2. Bij vermoedens van of daadwerkelijk seksueel grensoverschrijdend gedrag: adequaat handelen.  
3. Bij docenten die ten onrechte beschuldigd zijn van seksueel grensoverschrijdend gedrag: zorg dragen voor rehabilitatie.

Wil je weten hoe? Lees dan hier verder:

• Artikel ‘Werken aan seksueel integer gedrag door schoolpersoneel
• Gezien het belang van preventie: zie onze themapagina’s ‘Omgaan met seksualiteit’ (po, vo en mbo)
• Als er dan toch iets speelt: zie onze themapagina’s ‘Seksuele Grensoverschrijding’ (po, vo en mbo)