Let op: Vanwege de kerstvakantie is het Adviespunt gesloten vanaf 20 december 16.00. Maandag 6 januari 2025 zijn wij weer bereikbaar. In geval van een calamiteit zijn de adviseurs van het calamiteitenteam 24/7 bereikbaar.
Primair Onderwijs
Voortgezet Onderwijs
MBO
Creëer een sociaal veilige sfeer op school
Seksueel grensoverschrijdend gedrag van leraren naar leerlingen is niet acceptabel. De impact ervan kan groot zijn, er is namelijk sprake van een afhankelijkheidsrelatie. Het is essentieel – en haalbaar – dat scholen inzetten op een open en veilige schoolcultuur: een preventieve aanpak tegen seksuele grensoverschrijding.
NOS Stories vroeg middelbare scholieren naar ervaringen met seksuele intimidatie en seksueel geweld op school. Er kwamen bijna vierduizend reacties. De redactie sprak met meer dan vijftig van hen over hun ervaringen. Die liepen uiteen van seksueel getinte opmerkingen tot aanranding.
“We schrikken van de uitkomsten. Seksueel grensoverschrijdend gedrag van leraren naar leerlingen is niet acceptabel. Daarover kan geen onduidelijkheid bestaan,” reageert Marinus Schouten, programmamanager bij Stichting School & Veiligheid. Het is prima dat – zoals minister Arie Slob van Onderwijs in de docu aangeeft – de wetgeving ten aanzien van seksuele intimidatie wordt aangepast. “Kaders zijn belangrijk. Maar daar binnen is vooral essentieel hoe scholen zorgen voor het voorkómen van seksueel grensoverschrijdend gedrag”.
Seksuele grensoverschrijding kan gaan over een blik, een (terloopse) aanraking, verliefdheid, maar ook over aanranding of zelfs verkrachting. Het is belangrijk dat docenten zich te allen tijde bewust zijn van hun professionele rol als docent en zich steeds blijven afvragen welk effect hun handelen heeft op een leerling. Hoe ervaart een leerling een schouderklopje? Dit noemen we ‘seksuele integriteit’: bewust, respectvol en verantwoordelijk omgaan met de eigen seksualiteit en gender en die van de ander.
In een gesloten schoolcultuur waarin weinig aandacht is voor dit thema en seksualiteit wordt vermeden, is het risico extra groot. Maar seksueel grensoverschrijdend gedrag kan op alle scholen voorkomen. Om dit tegen te gaan moet de schoolleiding aansturen op een open cultuur, waarin actief wordt gewerkt aan seksuele integriteit. Dat betekent dat leraren durven te reflecteren op het eigen handelen, met elkaar hierover in gesprek gaan, dat er duidelijke gedragsafspraken worden gemaakt en dat je elkaar feedback durft te geven.
Hoe je hiermee aan de slag gaat, lees je in dit artikelArtikel ‘Werken aan seksueel integer gedrag schoolmedewerkers’
Aan de slag gaan met dit thema kan als ongemakkelijk worden ervaren. Als leraar kun je het goede voorbeeld geven binnen het team en richting de leerlingen. Zo kunnen zowel de leerlingen als het schoolpersoneel oefenen om hierover het gesprek aan te gaan.
Ongemak kan onder andere ontstaan door het ‘grijze gebied’ bij seksuele grensoverschrijding. Het grijze gebied is bijvoorbeeld een leraar die onbedoeld de grenzen van een leerling is overgegaan, maar absoluut geen verkeerde intenties had.
“Een leerling doet een melding van grensoverschrijding. Wat kan ik voor de leraar doen als de leerling zich niet bekend wil maken? De docent is overstuur, en zegt niet te weten wat er is gebeurd.” – Vertrouwenspersoon
Het is dus lang niet altijd gemakkelijk of duidelijk. Want hoe kun je een leraar ondersteunen, zonder de ernst van een situatie te ontkennen of een leerling het gevoel te geven dat deze niet serieus genomen wordt? Juist deze dilemma’s vormen een uitgangspunt om aan de slag te gaan. Je moet hier wat mee als school:
Dit artikel is gekoppeld aan de volgende thema’s
Wij zijn Stichting School & Veiligheid. Wij ondersteunen scholen bij het bevorderen van een sociaal veilig klimaat. Dit doen wij door:
Meld je net als 13.000 anderen aan voor onze nieuwsbrief en ontvang iedere maand actuele informatie over sociale veiligheid op school.
