Sociale veiligheid in de Staat van het Onderwijs 2025

Versterking burgerschapsonderwijs belangrijk

Meer dan de helft van de door de Inspectie onderzochte scholen in het funderend onderwijs voldeden niet aan de wettelijke eisen voor bevordering van burgerschap. Dit betekent niet dat burgerschap onvoldoende aandacht krijgt op scholen, maar dat de opzet en kwaliteit van het onderwijs om verbetering vragen.

Net als de Inspectie vinden wij goed burgerschapsonderwijs meer dan ooit belangrijk. Alle spanningen in de samenleving, de verharding in de maatschappij: alles komt de minisamenleving binnen die een school is.

Wij onderschrijven dan ook de aanbeveling van de Inspectie: “Leraren en schoolleiders: blijf inzetten op ontwikkeling van burgerschapsonderwijs. Streef naar concreet geformuleerde leerdoelen en een samenhangende opzet.” Om scholen daarbij te ondersteunen, participeert School & Veiligheid in het Expertisepunt Burgerschap. Een van de doelen van het Expertisepunt is om doelgericht, planmatig en herkenbaar burgerschapsonderwijs te stimuleren, waarbij de school een veilige oefenplaats is. Via de website, nieuwsbrieven en het jaarlijkse magazine biedt het Expertisepunt informatie aan besturen, schoolleiding, coördinatoren en docenten in het po, vo, go en mbo.

• Lees meer op onze pagina’s over burgerschap;
• Laat je inspireren via de website van het Expertisepunt Burgerschap.

Maak werk van je veiligheidsbeleid

Het is goed te lezen dat de Inspectie ‘de standaard veiligheid’ tijdens de steekproefkwaliteitsonderzoeken op de meeste scholen en afdelingen in het po en vo als voldoende beoordeelt. Tegelijkertijd is het voor sommige scholen nog lastig om structureel aandacht te hebben voor veiligheidsbeleid, en is het vaak incident-gedreven.

De Inspectie komt met vier aanbevelingen voor welbevinden en sociale veiligheid, die wij als School & Veiligheid alle vier onderschrijven:

• Besturen: stel concrete doelen voor zowel welbevinden als sociale veiligheid, zodat alle leerlingen en studenten een prettige school- en stageomgeving ervaren.
• Schoolleiding en opleidingsdirecteuren: zorg voor een doorlopend gesprek met team, leerlingen, ouders en studenten over welbevinden en sociale veiligheid van zowel leerlingen als personeel. Bevraag en analyseer beide onderwerpen en spreek af wat gewenst en ongewenst gedrag is van zowel leerlingen als personeel.
• Schoolleiding: gebruik de uitkomst van de jaarlijkse veiligheidsmonitor als basis voor het doorlopende gesprek met leerlingen en studenten. Analyseer daarvoor de uitkomsten grondig, kijk goed wie zich niet veilig voelt.
• Leraren: de winst ligt in de basis; interesse in hoe het echt met de leerling of student gaat. Zorg dat je bent toegerust om lastige gesprekken te voeren, zoals over pesten, discriminatie en polarisatie. Leidinggevenden hebben hier een faciliterende rol bij.

Ondersteuning School & Veiligheid

Wij zijn er om scholen en onderwijsprofessionals hierbij te ondersteunen. Met ons Digitaal Veiligheidsplan maak je werk van jullie schoolveiligheidsplan: weet je wat de wet verplicht en krijg je inspiratie om invulling te geven aan sociale veiligheid op school. Hoe maak je een geheel van alle documenten en protocollen? Het Digitaal Veiligheidsplan helpt daarbij.

Ook zijn de collega’s van ons Adviespunt op schooldagen telefonisch en per e-mail bereikbaar voor onderwijsprofessionals die op welke manier dan ook te maken hebben met sociale (on)veiligheid op school. Beleidsmakers die aan de slag willen met veiligheidsbeleid, leraren die willen sparren over een pestsituatie in de klas, noem maar op. In geval van een calamiteit zijn onze calamiteitenadviseurs 24/7 bereikbaar.

Meer informatie

• De Staat van het Onderwijs 2025