Controle op wapens, drugs en alcohol

Definities

Strafbare feiten

Strafbare feiten zijn alle handelingen en gedragingen die – op grond van de wetgeving in Nederlands – als misdrijf of overtreding strafbaar zijn. Hieronder valt onder meer: het in bezit hebben, gebruiken of verkopen van wapens, drugs, alcohol of gestolen goederen. Maar ook bijvoorbeeld: vernieling, bekladding, brandstichting, vervuiling en intimidatie.

Wapens

Met ‘wapens’ bedoelen wij: alle slag-, steek- of stootwapens zoals deze gedefinieerd zijn in de Wet Wapens en Munitie. Dat betekent in feite: ieder voorwerp dat als wapen gebruikt wordt. Dus niet alleen een pistool of een mes, maar net zo goed bijvoorbeeld een schroevendraaier of spuitbus.

Drugs en alcohol

Het gebruik van drugs – zoals heroïne, cocaïne, XTC en paddo’s – is verboden op basis van de Opiumwet en deels ook de Warenwet. Gedrag dat voortkomt uit het gebruik hiervan is ook verboden. Daarnaast is het handelen in bepaalde middelen – zoals de hiervoor genoemde harddrugs, maar ook cannabis – verboden op basis van de Opiumwet.

Voor gebruik en bezit van alcohol geldt de Drank- en Horecawet. Daarin staat dat verkoop van alcohol aan jongeren beneden de 18 jaar is verboden. Het roken van tabak in openbare gebouwen – zoals scholen – is volgens de Tabakswet verboden, met uitzondering van daarvoor specifiek aangewezen ruimten.

Voor productie en/of handel in geneesmiddelen die als drugs worden gebruikt, is de Geneesmiddelenwet van toepassing.

Gedragscode

Een school hoort een veilige haven te zijn. Het bezit en (overmatig) gebruik van alcohol, drugs en wapens zijn maatschappelijke problemen die ook op school voor kunnen komen. En dat kan nadelige gevolgen hebben voor de veiligheid. Alcohol en drugs werken drempelverlagend bij geweld: ze vergroten de kans op geweld en zorgen dat de situatie eerder uit de hand loopt. Stel daarom heldere regels op die voor iedereen te vinden zijn; bijvoorbeeld in een schoolgids of op de website.

Hieronder staan enkele punten die je kunt opnemen in de gedragscode:

• Zowel leerlingen als personeel gedragen zich in en buiten de school naar behoren, dat wil zeggen, in overeenstemming met de algemeen geaccepteerde regels van moraal en fatsoen. Zo is uitschelden en pesten bijvoorbeeld niet acceptabel.
• Leerlingen en personeel mogen geen wapens, vuurwerk of drugs bij zich hebben of gebruiken.
• Het is niet toegestaan om binnen of in de directe omgeving van de school enige vorm van wapens voorhanden te hebben.
• De school draagt in de school aangetroffen illegale wapens, drugs en illegaal vuurwerk over aan de politie.

Protocollen

Protocol algemeen

Je kunt verschillende punten opnemen in protocollen:

• De school heeft intern overleg na het aantreffen van alcohol, pornografisch en/of racistisch materiaal (beeld en geluid), en afhankelijk daarvan neemt de school contact op met de ouders en/of de politie.
• De teamleider gaat samen met de politie met de leerling in gesprek.
• Sanctionering vindt plaats volgens de regels van de school.
• Daarnaast kent het strafrecht haar eigen sanctionering: de politie neemt vanuit haar taakstelling contact op met de betreffende ouders.
• De school kan eventuele schade toegebracht aan de school verhalen bij de betrokken leerling en diens ouders.
• De school voert registratie van overtredingen door leerlingen. Daarbij worden de incidenten geregistreerd in het intern incidentenregistratiesysteem.
• Iedere medewerker kan te allen tijde aangifte doen op eigen naam en in verband met privacy is de adresvermelding altijd die van de school.

Protocol wapens

De school is bevoegd te controleren op de naleving van de verbodsbepalingen:

• De school mag controleren of er verboden voorwerpen aanwezig zijn in kleding en tassen. Om te schending van de persoonlijke integriteit te voorkomen (grondwet), controleert de school alleen losse kledingstukken, zoals jaszakken en mutsen. Leerlingen maken zelf hun eigen jas en broekzakken leeg, waarbij ze de voorwerpen op tafel leggen.
• Mannen controleren de mannelijke leerlingen, vrouwen controleren de vrouwelijke leerlingen.
• De school mag controleren of er verboden voorwerpen aanwezig zijn in de kluisjes van leerlingen. Deze controles worden altijd uitgevoerd in aanwezigheid van twee personeelsleden onder verantwoordelijkheid van de schoolleiding.

Hoewel het recht op privacy een grondrecht is, mogen scholen kluiscontroles houden. Ze moeten dat recht dan wel eerst in de algemene huurvoorwaarden hebben vermeld en/of in het schoolveiligheidsplan of -reglement. De politie mag bij de kluiscontrole aanwezig zijn ter assistentie, maar niet zelf de kluisjes openen.

De politie mag de kluisjes wel openen als zij een huiszoekingsbevel hebben. Zo’n bevel krijgt de politie alleen voor één kluisje als de huurder ervan wordt verdacht een strafbaar feit te hebben gepleegd. Bijvoorbeeld in het bezit zijn van gestolen goederen of illegale wapens.

In het veiligheidsplan van elke school moet staan welk gedrag, zaken of strafbare feiten de school tolereert en welke niet. Als de school wil samenwerken met de politie moet ook dat vermeld worden. Staat de samenwerking tussen scholen en politie niet vermeld in het veiligheidsplan, dan heeft de politie geen recht om wapencontroles uit te voeren.

Protocol alcohol en drugs

• De school verbiedt het om alcohol, drugs of medicijnen die niet aantoonbaar door een arts zijn voorgeschreven binnen de schoolgebouwen of het terrein van de school te brengen.
• In het geval dat de school weet, dan wel een redelijk vermoeden heeft, dat een persoon drugs/medicijnen binnen een schoolgebouw of schoolterrein heeft gebracht of bij zich heeft, moet deze persoon de goederen afgeven. De school geeft hiervoor geen schadevergoeding en is niet aansprakelijk voor de schade, in welke zin dan ook, die voortvloeit uit deze maatregel.
• De school verbindt deze regel en maatregel als voorwaarde tot toelating tot schoolgebouw of schoolterrein. Dit moet dan wel als regel zijn opgenomen in het schoolreglement.
• Indien nodig vraagt de school preventieve ondersteuning van de politie.
• De verantwoordelijke teamleider neemt in ieder geval contact op met de politie voor een strafrechtelijke afhandeling.
• Ingeleverde drugs en medicijnen draagt de school over aan de politie voor vernietiging.
• Als door signalen of uit een gesprek blijkt dat een leerling onder invloed is, dan zal de school hierop moeten reageren. De leerling die onder invloed van alcohol of drugs de lessen volgt, zal uit de les verwijderd worden.
• De betreffende teamleider gaat met leerling in gesprek en informeert de ouders. Na intern overleg (tussen zorgadviesteam en schoolleiding) schakelt de school eventueel de politie in.
• Het alcoholgebruik op schoolfeesten is in verband met de leeftijdsgrens voor het gebruik van alcohol (18 jaar en ouder) niet toegestaan.
• Wettelijke bepalingen en discussiepunten bij het formuleren van een alcohol-, drugs- en tabaksbeleid, Trimbos Instituut (pdf)
  

Draaiboek

Om de veiligheid op school te waarborgen, kan een school(bestuur) ervoor kiezen om (on)aangekondigd te controleren op het bezit van alcohol, drugs en/of wapens. Op de website van het CCV (Centrum voor Criminaliteitspreventie en Veiligheid) staat onder meer dit draaiboek dat als voorbeeld kan dienen voor middelbare scholen: Checklist invoering controle wapenbezit op school (pdf, Bureau Beke).

Deze checklist geeft handvatten bij het verminderen van wapens op school door de mogelijkheden en benodigde stappen voor de invoering van wapencontrole toe te lichten. Deze checklist is ontwikkeld door Bureau Beke in opdracht van het ministerie van Justitie en Veiligheid.