Effectieve preventie van pesten begint bij het opstellen van een duidelijk veiligheidsbeleid en het creëren van een inclusieve schoolcultuur die pesten niet tolereert. Het vormen van een visie op sociale veiligheid is daarbij het uitgangspunt. Daarnaast kunnen scholen verschillende interventieprogramma’s en initiatieven inzetten om pesten te voorkomen en positief gedrag te bevorderen. 

• Website: Het Digitaal Veiligheidsplan; tool voor het vormgeven van veiligheidsbeleid.   
• Thema: Het creëren van een inclusieve schoolcultuur. po | vo | mbo
• Thema: Visievorming sociale veiligheid op school.
• Thema: Pestpreventie op scholen. po | vo | mbo
• Kennisbank: Vijf tips om pesten te voorkomen. 
• NJI: Schoolbrede preventieprogramma’s.

Leraren en docenten spelen een cruciale rol bij het voorkomen en aanpakken van pesten. Onder andere door signalen van pesten te herkennen, regie te hebben over de klas en te werken aan positieve groepsdynamiek. 

• Thema: De rol van leraren en docenten in de aanpak van pesten. po | vo | mbo
• Kennisbank: Het creëren van een sociaal veilige groep. 
• Gendi.nl: Een veilige school voor iedereen. Dit kun jij doen.

Het begrijpen van groepsdynamiek in de klas en het aanpakken van buitensluiting zijn essentieel om pesten te voorkomen. Inclusiviteit bevorderen, werken aan positieve groepsvorming in de klas en negatieve groepsnormen doorbreken, draagt bij aan het vergroten van de sociale veiligheid van iedereen op school. 

• Kennisbank: Groepsdynamiek in de klas en pesten. 
• Kennisbank: Bevorderen van inclusiviteit.
• Blog: Aanpak van sociale uitsluiting; Buitensluiten? Uitgesloten! 
• Kennisbank: De Gouden en Zilveren weken.
• Jubileummagazine School & Veiligheid: Zijn de Gouden Weken echt goud waard? (pdf)
• Website: Week Tegen Pesten.
• Gendi.nl: Werken aan een positieve schoolcultuur po | vo | mbo 

Het vergroten van kennis en bewustzijn over pesten bij onderwijspersoneel is van belang om een anti-pestcultuur op scholen te ontwikkelen. Daarvoor helpt training, scholing en gebruik van (team)tools. Onderwijsprofessionals leren daarmee de juiste vaardigheden om effectief op te treden bij pesten en een veilige leeromgeving te handhaven. 

• Webinar: Training voor leerkrachten: Pesten voorkomen (YouTube)
• Product: Pedagogische wegwijzers naar sociale veiligheid
• Product: Gedragen gedrag

Met de toename van online interacties onder leerlingen en studenten, is cyberpesten een groeiend probleem. Het aanpakken hiervan vereist onder meer bewustwording bij leerlingen en specifieke interventies om ongewenst online gedrag te voorkomen. 

• Thema: Sociale media en de preventie va cyberpesten op school po | vo | mbo
• Kennisbank: Aanpakken van cyberpesten; zo grijp je in als het misgaat 
• Verus.nl: Modelprotocol sociale media
• Artikel Jubileum Magazine (pdf): Vraag van school over pesten via nepaccounts en antwoord van Adviespunt School & Veiligheid

Om pesten snel en doeltreffend aan te pakken zijn effectieve interventietechnieken cruciaal. Daarnaast verschaft een anti-pestprotocol duidelijkheid over het omgaan met pestincidenten op school.

• Kennisbank: Protocollen voor het tegengaan van pesten: Het anti-pestprotocol
• NJI: Interventies bij schoolpesten 
• Kenniscentrum Omgaan met Pesten: Training in interventietechnieken

In het tegengaan van pesten is een duidelijk en doeltreffend anti-pestbeleid fundamenteel voor elke school. Voor scholen gelden bovendien wettelijke verplichtingen in het zorgen voor een veilig schoolklimaat. Basisscholen en middelbare scholen moeten onder andere voldoen aan regelgeving en wetten zoals de Wet Veilig op school. Die wet schrijft naast het beschikken over anti pest beleid voor dat er op school en een aanspreekpunt pesten (ook wel anti-pest coördinator genoemd). De onderwijsinspectie ziet toe op naleving hiervan. Ook een vertrouwenspersoon op school draagt bij aan de veiligheid. 

• Kennisbank: Anti-pestbeleid op school  
• Kennisbank: Naleving van wetgeving en regelgeving   
• Rijksoverheid.nl: Wet veiligheid op school  
• Kennisbank: Ontwikkeling van beleid; Het Digitaal Veiligheidsplan 
• Kennisbank: Aanspreekpunt pesten en coördineren anti-pestbeleid op school
• Onderwijsinspectie: Inspectietoezicht op pesten
• Onderwijsinspectie: Inspectietoezicht op sociale veiligheid

Ouders zijn essentieel bij het tegengaan van pesten. Samenwerken met ouders ondersteunt de preventie- en interventiestrategieën tegen pesten. Ouders betrekken kan door  voorlichting te geven over pesten. Communiceer met ouders wat de school allemaal doet om pesten te voorkomen. 

• Kennisbank: Ouderavond over pesten organiseren op school po | vo
• Kennisbank: Ouders als partner in samenwerken aan schoolveiligheid 
• Thema: Samenwerken met ouders in het basisonderwijs
• Didactiefonline.nl: Samen met ouders tegen pesten
• Magazine HJK: Betrek ouders in het tegengaan van pesten
• Jubileummagazine School & Veiligheid: Vraag van school over respectvolle communicatie van ouders met schoolmedewerkers voorzien van antwoord van Adviespunt School & Veiligheid
• Publicatie Hanze: Leerkrachten en ouders: Samen tegen pesten

Pesten op school heeft negatieve gevolgen. Het kan diepgaande langetermijneffecten hebben op de geestelijke gezondheid van slachtoffers. Pesten zorgt overigens ook voor een onveilig gevoel bij andere leerlingen en heeft een negatieve invloed op de sfeer en groepsdynamiek in de klas. Het is belangrijk dat scholen middelen en ondersteuning bieden om deze negatieve gevolgen aan te pakken. 

• Kennisbank: De gevolgen van pesten: ervaringsverhalen van vier leerlingen 
• NJI: Gevolgen voor gepeste, pester en omstanders 
• Kennisbank: In gesprek over negatieve gevolgen en preventie van pesten

Peer support en buddy-programma’s hebben een positieve impact op het schoolklimaat. Deze programma’s moedigen leerlingen en studenten aan om voor elkaar op te komen en bieden ondersteuning aan degenen die gepest worden.

• Kennisbank: Peer support tegen pesten
• CCV.nl: Het opzetten van buddy-programma’s; Handboek Leerlingbemiddeling (pdf)
• Kennisbank: De positieve impact van peer support op school