Seksualiteit en gender: kansen en risico’s

Situaties gerelateerd aan seksualiteit en gender kom je op allerlei manieren tegen op school en in de klas. Ben je werkzaam in het primair onderwijs? Dan herken je vast situaties in de voorbeelden hieronder:

Een kleuter die tijdens de kring steeds een hand in de broek steekt.
Een jongen die raar wordt aangekeken omdat hij nagellak op heeft.
Bezig zijn met de betekenis van jongen-, meisje- of anders-zijn.

Rondom seksualiteit en gender kunnen zich positieve situaties voordoen voor de groep en de ontwikkeling van leerlingen. Ook kunnen er momenten (en incidenten) met onveiligheid ontstaan. Voor een sociaal veilig klimaat heb je aandacht nodig voor zowel de mooie als de ‘schurende’ momenten. Dat vraagt in beide gevallen om seksuele integriteit van jou als leerkracht.

Kusjes achter de struiken.
Verliefdheden en verkeringen.
Experimenteren op sociale media.

Wat is seksuele integriteit?

Het creëren van een open en veilig klimaat rondom seksualiteit en gender vraagt om werken aan seksuele integriteit: BewustBewust van je gevoelens en gedachten (zoals vooroordelen en intenties) en de invloed daarvan op je gedrag.
Ook: bewust van je (on)gelijkwaardige rol ten opzichte van de ander., respectvolRespect voor je eigen lichaam, je gender- en seksuele identiteit en voor je relatie(s).
Respect voor het lichaam van de ander, de gender- en seksuele identiteit van de ander en de relaties van de ander. en verantwoordelijkVerantwoordelijk voor de eigen keuzes en gedrag.
Toenemende verantwoordelijkheid voor de ander.
Aanspreken en/of melden als je ziet dat een ander over de grens gaat.
In geval van de leraar ben je daarnaast verantwoordelijk voor het beschermen van de kinderen en jongeren die aan jou worden toevertrouwd. omgaan met de eigen seksualiteit en gender en die van anderen.

Dat geldt in de eerste plaats voor schoolpersoneel, in hun houding en handelen richting leerlingen en elkaar. Ook is seksuele integriteit iets waar leerlingen beter in kunnen worden door hier samen met elkaar en hun leraren aandacht voor te hebben.

Hoe kun je werken aan een seksueel integer school- en klassenklimaat?

1. Wees gepland bezig met een positief (pedagogisch) klimaat.
2. Ga goed om met situaties rondom seksualiteit en gender die zich ongepland voordoen.
3. Heb je op school te maken met seksueel grensoverschrijdend gedrag of twijfel je daarover? Lees dan verder bij ons thema Seksuele grensoverschrijdingThema ‘Seksuele grensoverschrijding (po) of bel met ons Adviespunt.

Onderdeel van ieders ontwikkeling

Nieuwsgierigheid naar ‘seks’.
Lichamelijke veranderingen in de puberteit.
Een privéfoto van een groep 8-kind gaat digitaal de klas rond.

We zijn soms geneigd om bepaald gedrag van kinderen als ‘betekenisloos’ te zien, en niet als onderdeel van de seksuele of genderontwikkeling. Toch is het ontdekken van het lichaam, het aangaan van (intieme) relaties en de ontwikkeling van de genderidentiteit en seksuele identiteit al onderdeel van de ontwikkeling van kinderen in de basisschoolleeftijd. Deze identiteitsontwikkeling staat aan de basis van gedrag. De schoolomgeving is hiervoor een oefenplaats voor leerlingen. Leraren hebben daardoor een gouden kans om een positieve bijdrage te leveren in die ontwikkeling van leerlingen en hen samen te laten leren.

Integriteit is ook: omgaan met diversiteit

Een leerling die een ander vraagt hoe het kan dat zij twee mama’s heeft.
Nieuwsgierig zijn naar het eigen lichaam en dat van anderen.
Seksueel grensoverschrijdend gedrag, of een vermoeden daarvan.

Elke leerling is anders in wat ze doet, denkt, voelt, wil zijn en eruit wil zien. Al die verschillen komen samen in de klas. Leerlingen verschillen van elkaar in hun seksuele en genderontwikkeling. Op school ontmoeten ze leerlingen met een verschillende religieuze, culturele en sociale achtergrond en opvoeding. Het respecteren van al die verschillen is niet vanzelfsprekend, maar kunnen leerlingen wel leren. Het onderwijs heeft daarin een pedagogische opdracht, die is vastgelegd in kerndoel 38: alle leerlingen dienen respect voor seksualiteit en seksuele diversiteit te leren. Werken aan seksuele integriteit is dus onderdeel van burgerschapsvorming.

Wil je alles weten over hoe je aandacht kan geven aan dit kerndoel? Bekijk dan ons thema Seksuele diversiteitThema ‘Seksuele diversiteit’ (po) of onze themawebsite Gendi.nl. Voor het werken aan een open en veilig klimaat rondom seksualiteit en gender in brede zin lees je verder op deze pagina wat je kunt doen.

Werken aan seksuele integriteit omdat..

Wil je een collega graag uitleggen waarom jij wilt werken aan seksuele integriteit? Deze argumenten kun je inbrengen:

• Omdat seksualiteit en gender onderdeel zijn van de ontwikkeling van álle leerlingen. Als hiermee integer wordt omgegaan, voelt iedereen zich veiliger en durft ieder meer zichzelf te zijn.
• Omdat respectvol omgaan met elkaar een belangrijke vaardigheid is voor het volwassen leven. Ook als het gaat om relaties, identiteit en lichaam – en alle verschillen hierin. Dit is onderdeel van de brede vormingstaak van school.
• Omdat een open, veilig en seksueel integer schoolklimaat preventief werkt tegen seksueel grensoverschrijdend gedrag van leerlingen en schoolpersoneel.
• Omdat dit het welzijn van leerlingen bevordert. Wanneer er sprake is van grensoverschrijding of misbruik, zullen zij dit eerder durven te vertellen op school.

Kortom, werken aan seksuele integriteit is een noodzaak voor een veilige school en voor de toekomst van leerlingen. In deze themapagina’s vind je hoe je dit kunt doen en wat Stichting School & Veiligheid te bieden heeft om je hierbij te ondersteunen.

In dit artikel lees je hoe twee adviseurs van School & Veiligheid samenvattend uitleggen hoe integer omgaan met seksualiteit onderdeel uitmaakt van de sociale veiligheid op school, en hoe dit grensoverschrijdend gedrag voorkomt: Geen individuele zoektocht, maar onderdeel van de school.

Heb je op school te maken met seksueel grensoverschrijdend gedrag of twijfel je daarover? Lees dan verder in de themakamer ‘Seksuele Grensoverschrijding (po)’ of bel met ons Adviespunt. 

Het werken aan een dergelijke veilige sfeer – een seksueel integer klassenklimaat – vraagt om het juiste pedagogisch handelen én het goede voorbeeld geven in seksuele integriteitSeksuele integriteit is bewust, respectvol en verantwoordelijk omgaan met de eigen seksualiteit en gender en die van anderen.. Hoe doe je dat?

1. Ongepland: spontane situaties die zich voordoen in de klas aangrijpen om er betekenisvolle leermomenten van te maken.
2. Gepland: leermomenten creëren rondom bewust, respectvol en verantwoordelijk omgaan met jezelf en elkaar op het gebied van seksualiteit en gender.

Ongeplande aandacht

Bij ongeplande aandacht voor seksuele integriteit gaat het om:

• het herkennen en kunnen ‘plaatsen’ van gedrag
• en om pedagogisch reageren.

⇒ Gedrag herkennen en kunnen plaatsen

Het ene kind gaat op het andere kind liggen.
Er worden flauwe grapjes gemaakt over menstruatie.
Twee leerlingen kondigen aan dat ze verkering hebben en hebben gekust.

In zulke ongeplande situaties maakt jouw pedagogisch handelen het verschil voor de veiligheid van leerlingen en het samen werken aan seksuele integriteit. Om gepast te kunnen reageren is het allereerst belangrijk om (seksueel) gedrag en opmerkingen van leerlingen te herkennen. Ook moet je het kunnen ‘plaatsen’:  het kunnen onderscheiden van ‘normaal’ seksueel gedrag tegenover seksueel grensoverschrijdend gedrag. Dat is niet altijd gemakkelijk. Het vraagt om:

• Sensitiviteit: het aanvoelen van de situatie en het leren begrijpen van signalen van leerlingen.
• Kennis van de ontwikkeling van leerlingen en van manieren hoe je het gedrag als ‘normaal’ of risicovol / grensoverschrijdend kan beoordelen. Meer informatie hierover vind je in het artikel ‘Seksueel gedrag van leerlingen in het primair onderwijsArtikel: ‘Seksueel gedrag van leerlingen in het primair onderwijs’‘. Herkennen van seksueel gedrag kun je oefenen met het Vlaggensysteem.
• Afstemming binnen het team: welk seksueel oefen- en experimenteergedrag op school accepteren wij wel en niet? Hoe je dit kunt aanpakken, vind je onder het tabblad ‘In het teamTabblad ‘In het team’‘.

Let op: Een situatie van seksueel grensoverschrijdend gedragVoorbeelden van seksueel grensoverschrijdend gedrag zijn:
– verbale/talige seksuele intimidatie (o.a. grapjes, dubbelzinnige opmerkingen, ongevraagd delen van verhalen over seksuele ervaringen, dubbelzinnig gebruik emoticons);
– ongewenste aanraking (bv. tik op billen, ongewenste knuffel);
– seksuele handelingen moeten doen of zien (bv. gedwongen aftrekken, moeten kijken naar masturberen of seksfilmpjes);
– exhibitionisme (genitaal laten zien in het openbaar);
– voyeurisme (gluren naar -deels- naakte mensen);
– shame sexting (het ongevraagd doorsturen van naaktfoto’s);
grooming (verleiden van een minderjarige voor seksuele doeleinden);
verkrachting. vraagt om adequaat ingrijpen.

Is dat bij jou op school aan de orde of twijfel je hierover? Kijk dan bij het thema ‘thema ‘Seksuele grensoverschrijding (po)’Thema ‘Seksuele grensoverschrijding (po)’‘ of bel met ons Adviespunt. 

⇒ Pedagogisch reageren

De situatie vraagt vaak dat je snel de nodige aandacht en (pedagogische) reactie geeft. Dit vraagt van jou als leraar: A) een brede set aan kennis, houding en vaardigheden, die je op het juiste moment en de juiste manier kunt inzetten (oftewel: pedagogisch vakmanschap), B) seksueel integer handelen: bewust, respectvol en verantwoordelijk kunnen omgaan met de eigen seksualiteit en gender, en die van leerlingen en collega’s.

Hoe ziet dat pedagogisch vakmanschap eruit, zodat je seksuele integriteit kunt voorleven en stimuleren bij leerlingen?

• Legitimeren en normaliseren van ‘normaal’ (seksueel) gedrag;
• Begrenzen en uitnodigenBegrenzen van ongewenst gedrag; ‘uitnodigen’ tot een open, respectvol gesprek;
• Creëren van openheid en respecteren van grenzen;
• De eigen normen, waarden, stereotypen en stigma’s kennen en blijvend onderzoeken;
• Oog hebben voor hoe leerlingen jouw handelen als leraar ervaren;
• Kennis van het verloop van de ontwikkeling van leerlingen op dit gebied.

Lees de uitleg van bovenstaande punten in ons artikel Pedagogische wegwijzers naar seksuele integriteitArtikel ‘Pedagogische wegwijzers naar seksuele integriteit’.

Door steeds in te gaan op spontane situaties in de klas, creëer je als het ware een doorlopende leerlijn van pedagogische reacties en betekenisvolle leermomenten. Opgeteld hebben die een positieve invloed op de sociale veiligheid in de groep, een seksueel integer klimaat en de seksuele integriteit van leerlingen.

Geplande aandacht

De enige manier om je leerlingen te laten merken dat seksualiteitje lijf, gevoelens, relaties, seksualiteit een normaal gespreksonderwerp is, is regelmatig met hen hierover in gesprek gaan. Als je alleen afwacht tot ‘het speelt’ – en het dus niet actief bespreekbaar maakt – geef je leerlingen de boodschap dat het onderwerp en hierover praten taboe is. In ieder leerjaar en bij verschillende vakken zijn kansen om onderwerpen van (integer omgaan met) seksualiteit ter sprake te brengen.

⇒ Hoe gepland aandacht geven?

Er zijn verschillende manieren waarop je gepland aandacht kunt geven aan seksualiteit. Wij onderscheiden vier manieren:

• initieer het gesprek in de klas;
• creëer betekenisvolle leermomenten;
• ontwikkel een doorlopende leerlijn;
• zet lespakketten en andere activiteiten in.

Een uitgebreide toelichting en uitwerking hiervan is  in ontwikkeling. Voor vragen kun je nu terecht bij ons Adviespunt.

⇒ Jij als leraar doet ertoe

Ook tijdens al deze geplande leermomenten van aandacht voor seksualiteit en gender zijn jouw pedagogisch vakmanschap en seksuele integriteit bepalend voor de veiligheid en ontwikkeling van leerlingen. Hoe precies lees je in het artikel ‘‘Pedagogische wegwijzers naar seksuele integriteit’Artikel https://www.schoolenveiligheid.nl/kennisbank/pedagogische-wegwijzers-naar-seksuele-integriteit/‘.

⇒ Laagdrempelig in gesprek

Het hoeft niet zwaar en ingewikkeld te zijn om met leerlingen te praten over gender en seksuele diversiteit. Het kan ook laagdrempelig, leuk en leerzaam zijn. Een werkvorm helpt vaak om het gesprek op gang te krijgen en te structureren. Daarvoor ontwikkelde School & Veiligheid verschillende producten.

• In deze 10 tips voor een veilig klassengesprek over gender- en seksuele diversiteit10 tips voor een veilig klassengesprek over gender- en seksuele diversiteit lees je hoe een gesprek over dit onderwerp niet alleen leuk en aansprekend, maar ook veilig gebeurt.
• De open vragen en stellingen op de KletskaartjesKletskaartjes: ‘Over Jongens tot en met meiden’ ‘Jongens tot en met meisjes: praten over verschillen, van binnen en van buiten‘ sluiten aan bij de natuurlijke nieuwsgierigheid van kinderen van groep 1 t/m 8.
• Met het lespakket Met wie woon jij?Lespakket ‘Met wie woon jij?’‘ (voor groep 3 t/m 8) kun je met je leerlingen praten over de samenstelling van de gezinnen waarin ze wonen en welke mogelijkheden er nog meer zijn. zo leren kinderen dat het niet bij iedereen thuis hetzelfde is.
• Met het spel ‘Gedragen gedrag’Spel ‘Gedragen gedrag’ (po) maak je gewenst en ongewenst gedrag bespreekbaar en kom je samen tot afspraken en regels. Het spel kan in de klas met je leerlingen gespeeld worden, maar ook binnen onderwijsteams of met ouders. Er zijn speciale kaartjes over gender- en seksuele diversiteit.

Werken aan preventie van seksueel grensoverschrijdend gedrag

Al het bovenstaande is gericht op het creëren of verbeteren van een open en veilig (seksueel integer) klimaat en werken aan de ontwikkeling van leerlingen. Dit draagt bij aan de preventie van seksueel grensoverschrijdend gedrag. Maar wil je specifieker weten wat je kan doen om grensoverschrijdend gedrag te voorkomen of tegengaan? Kijk dan op onze themapagina’s hierover.

Voorleven en bespreekbaar maken

Kijk eens door de ogen van een leerling. Hoe ga je als collega’s met elkaar om? Hoe spreek je in de klas over een collega? Hoe praat je over je eigen relaties of ervaringen? Het goede voorbeeld geven is gemakkelijker wanneer binnen het team met openheid en respect wordt gepraat over seksualiteit, gender- en seksuele diversiteit, identiteit en relaties.

Waar moet je aan denken bij openheid en respect in het team?

• Openheid over jezelf. Kun je jezelf zijn tussen je collega’s? Positieve openheid binnen het team wordt door leerlingen opgemerkt.
• Open over je ervaringen in de klas. Spreek met elkaar over seksuele integriteit op school. Plan periodiek een moment om ervaringen uit te wisselen over situaties met leerlingen rondom seksualiteit en gender.
• Omgaan met weerstand. Om diverse redenen is het niet raar dat dit thema weerstand oproept bij sommige mensen. Met een groepje betrokken en gemotiveerde collega’s kun je wel vast beginnen. Misschien volgen er meer.

Deze drie punten hebben we verder uitgewerkt in het artikel ‘Voorleven van seksuele integriteit met het team’.

Regels en afspraken maken

De sociale veiligheid op school is gebaat bij het maken van afspraken, ook als het gaat om seksueel gedrag. Waar kun je dan aan denken?

• Bespreek met elkaar welk (seksueel) gedrag op school niet geaccepteerd wordt, waar jullie grenzen liggen en hoe jullie in bepaalde situaties (willen) handelen. Maak op basis hiervan regels en afspraken die schoolbreed gelden. Je kunt hiervoor het multifunctionele spel Gedragen Gedrag van School & Veiligheid gebruiken. Een andere mooie tool is de KoersKaart ‘Met elkaar trekken we de grens’, die regeringscommissaris Mariëtte Hamer liet maken om hiermee op de werkvloer in gesprek te gaan over seksueel grensoverschrijdend gedrag.
• Denk ook na over welk (oefen- en experimenteer) gedrag jullie wél welkom vinden op school. Waar zit de ruimte voor leerlingen?
• Gebruik positieve formuleringen waardoor gezond gedrag gestimuleerd wordt.
• Zorg dat iedereen op de hoogte is. Communiceer helder wat de regels zijn. Maak duidelijk wat de sancties zijn als de regels overtreden worden. Hou regels en sancties bespreekbaar en kom er regelmatig op terug.
• Overtreding van een regel is aanleiding om deze regel duidelijker te communiceren. 
• Communiceer bovenstaande ook naar invalkrachten en stagiairs.

Wil je meer weten over hoe seksueel integer gedrag van schoolmedewerkers eruitziet of hoe je een integere schoolcultuur herkent? Lees dan verder in het artikel ‘Werken aan seksueel integer gedrag door schoolmedewerkers’.

Inbedding in visie en beleid

Hoe kom je tot een heldere visie en duidelijk beleid? Probeer samen een antwoord te vinden op de volgende vragen, en leg dit vast in het schoolveiligheidsplan :

• Wat willen jullie leerlingen leren over het omgaan met elkaar en met seksueel gedrag?
• Wat verstaan jullie onder seksueel gedrag? Welk gedrag accepteren jullie wel en niet, rekening houdend met normaal gedrag voor een bepaalde leeftijd?
• Wat betekent respect voor seksuele diversiteit voor jullie?
• Welk gedrag wordt verwacht van leerlingen (regels en afspraken) en personeel (gedragscode) in de omgang met elkaar?
• Welke normen en waarden willen jullie hierin meegeven in relatie tot de identiteit van de school?
• Wat hebben leerlingen hierin volgens jullie nodig om in de toekomst goed te functioneren in onze maatschappij? En in hoeverre zien jullie dat als jullie verantwoordelijkheid?
• Hoe willen jullie hier invulling aan geven?

Inbedding vraagt om aandacht. Je kunt aandacht hebben voor een seksueel integer klimaat door het regelmatig als onderwerp in te brengen in overleggen, door het verzamelen en bespreken van geanonimiseerde gegevens van de vertrouwenspersoon, en door vragen op te nemen over seksueel gedrag in een schoolveiligheidsenquête. Als je dit met regelmaat doet, krijg je onder meer zicht op behoeften ten aanzien van professionalisering binnen de school.

Oefenen in omgaan met gevoeligheden

Werken aan seksuele integriteit kan een uitdaging zijn. Vanuit culturele, religieuze of individuele overtuigingen (bij collega’s, leerlingen en ouders) kunnen ideeën en ervaringen sterk uiteen liggen. Emoties kunnen hoog oplaaien of weerstanden groot zijn. Toch creëert dit eigenlijk de ideale oefenplaats voor seksuele integriteit; hoe kun je – mét alle verschillen – respectvol zijn naar jezelf én naar de ander?

Wat kun je doen als school?

• Probeer te achterhalen waar zorgen of weerstand vandaan komen: toon interesse en sta open voor het perspectief van de ander.
• Zoek naar gezamenlijke doelen en belangen.
• Neem weerstand weg. Houd je kerntaak als school voor ogen en leg deze uit: een veilig klimaat scheppen zodat leerlingen zichzelf kunnen zijn en zich kunnen ontwikkelen.
• Durf ook stellig en duidelijk te zijn: dit is onze visie – zo willen wij handelen – dit  moet volgens de wet.

Taken en verantwoordelijkheden

Helderheid over taken en verantwoordelijkheden werkt preventief, en is extra belangrijk wanneer zich situaties van onveiligheid voordoen. Spreek daarom af wie welke verantwoordelijkheden draagt. Wie houdt zicht op een seksueel integer schoolklimaat? Wie hebben een aanzwengelende rol? Langs welke route wordt gehandeld als grenzen overschreden worden? En welke rol hebben een vertrouwenspersoon, intern begeleider, aanspreekpunt pesten en aandachtfunctionaris hierin?

Gedragscode

Voor alle medewerkers in een school is het van belang dat er een gedragscode bestaat, die aangeeft welk gedrag van hen verwacht word . Zij hebben immers een belangrijke voorbeeldfunctie. Een gedragscodeArtikel ‘Model gedragscode schoolmedewerkers’geeft duidelijk aan hoe professionals zich schoolbreed moeten opstellen ongeacht hun geslacht, geaardheid of functie. De gedragscode is dus niet zozeer een beperking, als wel een duidelijk kader.

Bij een situatie van seksuele grensoverschrijding (of een vermoeden daarvan) door een leerling of een personeelslid, vind je bij het thema  ‘Seksuele Grensoverschrijding’ de te doorlopen route voor de school.

Ouders als gelijkwaardige partners

Het is van belang om ouders te zien en te behandelen als gelijkwaardige pedagogische partners, juist als het gaat om seksueel gedrag van hun kinderen. Praten over seksueel gedrag bij kinderen roept vaak sterke emoties op bij ouders. Dat komt doordat zij daarbij vaak denken aan seksualiteit zoals bij volwassenen.

Seksueel gedrag bij kinderen is onderzoekend van aard en heeft als doel het eigen lijf te leren kennen en ook dat van het andere geslacht. Bij dat leren hoort seksuele opvoeding: leren welk gedrag gewenst is op school en welk gedrag niet – en leren hoe je op een gezonde manier met gevoelens en handelingen kunt omgaan.

• Toon begrip voor de gevoeligheid voor het onderwerp bij ouders. Neem hen mee in het leerproces van hun kind, door hen op de hoogte te houden van de ontwikkelingsfase van hun kind en de manier waarop de school hiermee omgaat. Vraag hen ook hoe zij het onderwerp zien en beleven: hoe gaat dat thuis en hebben ze wensen voor op school?
• Deel met ouders welke afspraken gemaakt zijn in de klas, waar grenzen liggen in gedrag en hoe hier met leerlingen over gepraat wordt. Zo kun je bijvoorbeeld op een ouderavond ouders informeren over de seksuele ontwikkeling van kinderen en met elkaar bespreken hoe je hier op school en thuis mee omgaat.
• Leg uit hoe het schoolbeleid op het gebied van seksuele integriteit hierop aansluit. Door op voorhand hierover met ouders van gedachte te wisselen, kunnen ouders in hun opvoeding aansluiten bij de aanpak van de school en ontstaat er bij ouders niet meteen paniek als hun kind thuis vertelt over ervaringen die te maken hebben met het onderzoekend leren.

Meer lezen over samenwerken met ouders voor een sociaal veilig klimaat? Ga naar het thema ‘‘Samenwerken met ouders’Thema: ‘Samen met ouders’‘. 

Politie als partner bij preventie

Schoolveiligheid is allereerst een zaak van de school zelf. Dit betekent niet dat de school er helemaal alleen voor staat. Er zijn situaties waarin de school samen kan – of zelfs moet – werken met andere partijen, zoals de politie. Niet alleen bij mogelijke strafbare feiten, ook in de preventieve sfeer kunnen school en politie veel voor elkaar betekenen. Zorg daarom voor een goede relatie met de contactpersoon bij de politie.

• Ga voor meer informatie naar de website van de politie of neem contact op met de contactpersoon bij de politie.
• Meer informatie over de rol van de politie, zowel preventief als bij incidenten, vind je in het artikel ‘Politie als partner in schoolveiligheidArtikel ‘Politie als partner in schoolveiligheid’‘.

Werken aan seksuele integriteit verplicht

In het primair onderwijs is het verplicht om aandacht te geven aan seksualiteit en seksuele diversiteit. Dit werd in 2012 opgenomen in kerndoel 38. Aan de formulering van het bestaande kerndoel werd toegevoegd “..en leert respectvol om te gaan met seksualiteit en met diversiteit binnen de samenleving, waaronder seksuele diversiteit”.

Daarmee zijn alle basisscholen in Nederland verplicht om deze aspecten op te nemen in hun onderwijsaanbod. De manier waarop en de mate waarin zij dat doen, blijft een zaak van de school zelf. De belangrijkste reden voor de aanpassing, zoals genoemd in het Staatsblad (2012), is dat de aandacht in het onderwijs voor seksualiteit en seksuele diversiteit van groot belang is voor:

• seksuele weerbaarheid en seksuele gezondheid,
• een veilig schoolklimaat,
• tolerantie en respect voor homoseksualiteit, biseksualiteit en genderidentiteit.

Op deze manier komt kerndoel 38 tegemoet aan een aantal basale waarden uit de Nederlandse grondwet: gelijkheid en het recht op gelijke behandeling, tegengaan van en verbod op discriminatie en de vrijheid van meningsuiting.

Een kinderrecht, een mensenrecht

Ook vanuit het Internationaal Verdrag inzake de Rechten van het Kind en het Europese Verdrag voor de Rechten van de Mens is werken aan seksuele integriteit noodzaak. Bewust, respectvol en verantwoordelijk (leren) omgaan met de eigen seksualiteit en gender en die van anderen is nodig om te beantwoorden aan verschillende kinderrechtenHet belang van de jeugdige dient centraal te staan bij iedere beslissing:
– recht om mening te geven;
– recht op privacy;
– recht op bescherming tegen geweld;
– recht op (seksuele) gezondheid en gezondheidszorg;
– recht op bescherming tegen seksueel misbruik.
Bron: https://richtlijnenjeugdhulp.nl/seksuele-ontwikkeling/wettelijke-kaders/algemeen en mensenrechten. Voor het naleven van deze rechten is het nodig dat iedereen de rechten van de ander respecteert.

Overschrijding van seksuele integriteit

Bij overschrijding van de seksuele integriteit, denk aan seksuele intimidatie en seksueel misbruik en geweld, geldt additionele wet- en regelgeving. Alle informatie over de wet- en regelgeving bij seksuele grensoverschrijding vind je op de themakamer ‘Seksuele grensoverschrijding’.