Suïcidepreventie in het onderwijs

Acute, zorgelijke situatie

Zijn er zorgen om een leerling omdat deze gedachten aan zelfdoding heeft en is de situatie acuut onveilig?

• Laat de leerling dan niet alleen: betrek een collega waar mogelijk en laat deze verdere hulp inschakelen, bijvoorbeeld via de huisarts of 112.
• Blijf rolvast: je signaleert en verwijst door, maar je hoeft het probleem niet op te lossen
• Betrek altijd ouders in overleg met het zorgteam. Leg vast waarom je dit doet en vertel de leerling dat je dit gaat doen.

Gesprekstechnieken en doorverwijzen

Niet alle zorgelijke situaties zijn acuut. Vraag echter wel hoe het gaat met de betreffende leerling of student als je signalen herkent. Het is belangrijk om bij dit gesprek met de volgende punten rekening te houden:

• Vraag hoe het met de leerling gaat en laat de leerling vertellen over wat er speelt in diens leven. Vraag door met open vragen (niet invullen of insinueren) als er sprake is van wanhoop of klem zitten
• Vraag specifiek naar suïcidale gedachten
• Probeer een beeld te krijgen van hoe deze gedachten eruitzien. Benoem en concretiseer: ga niet meepraten, oordelen of snel adviseren
• Ga na welke redenen er zijn om voor het leven te kiezen
• Vraag wie in de omgeving van de leerling al op de hoogte is van suïcidale gedachten/plannen. Bespreek dat het belangrijk is om niet alleen met de gedachten te blijven zitten en om ouders/verzorgers in te lichten. Wil de leerling dit niet? Vraag dan wat hiervoor de redenen zijn: Is er sprake van een onveilige thuissituatie, wil de leerling de ouders/verzorgers niet belasten of is er sprake van schaamte? Bespreek de thuissituatie als die aan bod komt
• Maak afspraken met de leerling: vergroot diens veiligheid door ervoor zorg te dragen dat andere volwassenen in de omgeving van de leerling ook op de hoogte zijn en maak een vervolgafspraak om te bespreken hoe het gaat.

Lees dit alles en de concrete vragen die bij deze stappen horen na in de gesprekskaart suïcidepreventie onderwijs en oefen het gesprek via de gratis Online Training Suïcidepreventie | VraagMaar.

Nazorg

Een goede nazorg is van belang en kent enkele aandachtspunten:

• Check of contact met de leerling en ouders/hulpverlening tot stand komt
• Houd contact met de leerling
• Bespreek met de leerling en ouders/verzorgers wat de rol van de onderwijsinstelling/organisatie is
• Bespreek met collega’s ook wat het bij jou oproept; je hoeft dit niet alleen te doen

Suïcidepreventie in het veiligheidsbeleid

Neem het suïcidepreventiebeleid op in het zorgprotocol/sociaal veiligheidsbeleid/beleid studentenwelzijn. Gebruik hiervoor de leidraad met een stappenplan waarin de suïcidepreventie door de eigen organisatie in te vullen is en het model suicidepreventiebeleid voor werkgevers (dit model is gericht op suïcidaliteit onder medewerkers). Let bij het maken van je beleid op de volgende punten:

• Vanuit 113 Zelfmoordpreventie is het advies om geen algemene voorlichting over suïcidaliteit te geven, omdat het lastig is dit op een veilige manier in de groep te doen. Richt je op voorlichting rondom het mentaal welzijn.
• Neem het suïcidepreventiebeleid op in het zorgprotocol/sociaal veiligheidsbeleid/beleid studentenwelzijn.
• Zorg dat de zorgstructuur helder is: welke medewerkers hebben welke functie en wanneer betrek je elkaar?
• Maak afspraken met de jeugdgezondheidszorg en GGZ.
  

Ondersteuning na verlies door zelfdoding

Bij het verlies van een leerling, student of medewerker aan zelfdoding kan de impact op iedereen die betrokken is bij de school enorm zijn. Een protocol helpt bij het proces en ondersteuning na een verlies, maar soms blijven er zorgen of vragen bestaan. Neem dan contact op met het calamiteitenteam van Stichting School & Veiligheid: zij ondersteunen bij het omgaan met een ingrijpende gebeurtenis op school.

Lees meer

• Kijk voor meer informatie over suïcidepreventie op www.113.nl/onderwijs
• Slachtofferhulp: Stappenplan nazorg bij zelfdoding door een leerling